اللّه‌وردی‌خان اصفهانیاللّهوردیخان اصفهانی، از سرداران و امرای بزرگ عهد شاه عبّاس صفوی بوده است. ۱ - معرفی اجمالیاللّه وردی خان، از سرداران و امرای بزرگ عهد شاه عبّاس صفوی است. اصلاً از خاندان اصیل «اوندیلادزه» گرجستان بود، و در زمان لشکرکشی شاه تهماسب به گرجستان به ایران آورده شد. وی کم‌کم از خود لیاقت و کاردانی بروز داد، و پلّه‌های ترقّی را در دستگاه صفویّه طی کرد. ابتدا حاکم گلپایگان شد، و سپس در سال ۱۰۰۵ق حکومت فارس را برعهده گرفت، و پس از سرکوب شورشیان کوه گیلویه، حکومت آن جا را نیز ضمیمه حکومت خود ساخت. در سال ۱۰۰۶ق به سپهسالاری ایران رسید. او در جنگ‌های شاه عبّاس با ازبک‌ها در شرق ایران، و عثمانی‌ها در غرب کشور، فرماندهی نیروها را برعهده داشت، و باعث پیروزی دولت صفویّه بر رقیبان خود شد. او هم چنین بحرین و لار را از دست پرتغالی‌ها که جنوب ایران را اشغال کرده بودند، خارج ساخت. ۲ - فعالیت‌های عامالمنفعهاللّهوردیخان از مردان نیکوکار زمان بود، و آثار متعدّدی از خود به جای نهاد؛ ازجمله: بنای پل اللّه‌وردی‌خان (سی و سه پل) در اصفهان، بنای قیصریّه لار، بنای گنبد و رواق اللّه‌وردی‌خان در مشهد مقدّس، و احداث مدرسه خان در شیراز و چندین مسجد، کاروان‌سرا و آب‌انبار و غیره در شهرهای مختلف. ۳ - وفات و تدفینوی سرانجام در سال ۱۰۲۲ق درگذشت. شاه عبّاس از مرگ او متاسّف شده، دستور تشییع جنازه او را در مراسمی باشکوه صادر کرد، و به فرمان شاه، جنازه اللّه‌وردی‌خان به مشهد مقدّس حمل، و در جوار حرم امام رضا (علیه‌السّلام) به خاک سپرده شد. شاه عبّاس هم چنین به خاطر قدردانی از خدمات اللّه‌وردی‌خان، تمام مناصب او را به فرزندش امام‌قلی‌خان تفویض نمود. [۱]
ترکمان فراهی، اسکندر بیک، تاریخ عالم آرای عبّاسی.
[۲]
فصلنامه فرهنگی، تحقيقی، اجتماعی و تاريخی، مجلّه وقف میراث جاویدان، تابستان ۱۳۷۵، ص۲۷-۲۸.
[۳]
حسینی قزوینی، محمدشفیع، محافل المؤمنین، ص۱۴۶.
[۴]
مولیانی، سعید، جایگاه گرجی ها در تاریخ، ص۲۴۴-۲۶۱.
۴ - پانویس
۵ - منبعمهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۱، ص۶۰۴. |