الإقتباس من القرآن الکریم (کتاب)الاقتباس من القرآن الکریم به قلم عبد الملک بن محمد ثعالبی نیشابوری به رشته تحریر درآمده است. ۱ - معرفی اجمالیبحث اقتباس از مباحث قدیمی و سنتی علوم قرآنی می‌باشد و در کتب زیادی به آن پرداخته شده است و موضوع آنها این است که در فرهنگ، آثار و نوشته‌های مسلمانان چگونه از آیات قرآن مجید استفاده می‌شود. انگیزه ثعالبی هم این بوده که چگونگی استفاده قرآن کریم در فرهنگ مسلمانان را نشان دهد. او که قرآن شناس و علاقه مند به قرآن بود می‌خواست ردپای قرآن را در فرهنگ مسلمین مخصوصا فرهیختگان آن بیان کند. ۲ - ساختاردر آغاز کتاب، در مقدمه اول که احتمالا همان مقدمه محققان و مصححان که خانم دکتر اقسام مرهون صفار و دکتر مجاهد مصطفی می‌باشند درباره ثعالبی و آثار و کتاب‌های او سخن به میان آمده است. آنگاه به معرفی اثر فوق پرداخته و ابواب آنرا بیان می‌کنند. آن گاه مصححان از چگونگی تصحیح خود و روند آن سخن می‌گویند. کار دیگر محققان که دارای ارزش است این است که در انتساب دو باب آخر به ثعالبی تردیدهایی وجود داشته که آنها اینها را رد نموده و انتساب آن را به ثعالبی توجیه و اثبات نموده‌اند. مؤلف در مقدمه کتاب، به ذکر ابواب ۲۵ گانه کتاب با یادکرد عناوین هریک پرداخته است. ۳ - گزارش محتوااینک به گزارش درباره ابواب ۲۵ گانه کتاب می‌پردازیم. باب اول درباره سپاس‌ها و ستایش‌های سزاوار خداوند است که از قرآن اقتباس شده است. [۱]
الإقتباس من القرآن الكريم، ص۹۱.
یادی از پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و برخی از شایستگی‌ها و ویژگی هایش، خاندان پاک پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و برخی از فضائل و شماری از خبرها و نیز گزیده‌هایی از سخنان ایشان بابهای دوم و سوم را تشکیل میدهند. باب چهارم نیز برتری جایگاه و سخنان صحابه است. [۲]
الإقتباس من القرآن الكريم، ص۱۶۵.
باب پنجم درباره پیامبران و امت‌های پیشین و اقتباس از داستانهای ایشان است. [۳]
الإقتباس من القرآن الكريم، ص۲۰۹.
فضیلت دانش و دانشمندان و نوآوری‌های نیکوی و استنباط بدیع ایشان باب ششم را تشکیل میدهد. و باب هفتم ادب، عقل، حکمت و اندرز نیکو و محاسن اخلاق باب هشتم این اثر است. باب نهم در معایب اخلاق و باب دهم درباره صفات اضداد مثل غنی و فقر و... بحث می‌کند. [۴]
الإقتباس من القرآن الكريم، ص۳۳۲.
باب یازدهم درباره زنان، اولاد و برادران است و باب دوازدهم به یادکرد غذاها و نوشیدنیها می‌پردازد. باب سیزدهم به ذکر بیان و خطابه و ثمرات فصاحت پرداخته است. باب چهاردهم در رابطه با جوابهای ساکت کننده قرآنی است. باب پانزدهم به نوادر شیرین قرآنی اشاره دارد. و در باب شانزدهم به موضوع خروج از حد اقتباس اشاره کرده است. [۵]
الإقتباس من القرآن الكريم، ص۴۴۱.
در بابهای باقی مانده به مباحث دیگری که کمتر به موضوع اقتباس اختصاص دارد، پرداخته است.۳.۱ - تعبیر خوابباب هفدهم درباره خواب و تعبیر آن می‌باشد. [۶]
الإقتباس من القرآن الكريم، ص۴۴۵.
باب هیجدهم درباره خط، کتاب و حساب می‌پردازد. باب نوزدهم درباره امثال و الفاظ قرآنی است. باب بیستم به ذکر اشعاری که در آنها آیات قرآن اقتباس شده می‌پردازد و باب بیست و یکم مکمل آن است. باب بیست و دوم به ظرایف تلاوتها اشاره می‌کند. باب بیست و سوم درباره موضوعات گوناگونی از قبیل گشادگی بعد از شدت و سختی، تفال به قرآن، هدیه و برخی موضوعات دیگر پرداخته است. باب بیست و چهارم را به دعاهای مستجاب شده قرآنی اختصاص داده است. و باب بیست و پنجم کتاب به حرزها و اذکار و اوراد اختصاص یافته است.۴ - ترجمه کتاباین کتاب بنام اقتباس از قرآن کریم توسط حسین صابری مدرس و عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد ترجمه و در زمستان سال ۱۳۸۶ به عنوان کتاب برگزیده فصل در قسمت ترجمه انتخاب شده است. مترجم می‌گوید: سعی کردم کتاب را ساده و روان ترجمه کنم تا فهمش برای همه ساده باشد. و با افزودن توضیحات اضافه بر مطالب کتاب جای شبهه‌ای برای خواننده باقی نماند. از کاستی‌ها و نقاط ضعف محققان پاورقی‌های در متن عربی این بوده که منابع ارجاعی بسیار کم و ناقص است و محققان و مصححان توفیق زیادی در این باره نداشته‌اند و علاوه براین کتاب فاقد کتابنامه می‌باشد که مترجم کوشیده است تا حد توان کاستی‌های منابع تحقیقاتی این اثر را حل کند. فهرست موضوعات هر مجلد در آخر آن گنجانده شده است. [۷]
دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، بهاء الدین خرمشاهی، ج۱، ص۲۷۰. خبرگزاری ایران، مصاحبه با مترجم حسین صابری.
۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار مشکات الانوار، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. رده‌های این صفحه : کتاب شناسی | کتب فقهی شیعه
|