اسحاق بن یحیی طبری صنعانیاسحق بن یحیی بن جریر طبری صنعانی نویسنده و مورخ قرن پنجم می‌باشد. ۱ - معرفی اجمالی«اسحق بن یحیی بن جریر طبری صنعانی»، نویسنده کتاب ارزشمند «تاریخ صنعاء» است. در منابع، مطلبی در باره این مورخ نیامده و تنها در کتاب «السلوک فی طبقات العلماء و الملوک» نوشته مورخ یمنی، بهاء الدین محمد بن یوسف جندی (متوفای ۷۳۰ ق) اطلاعاتی درباره این مورخ آمده است. بهاء الدین، در این اثر، «تاریخ صنعاء» را کتابی با حجم کم و فوائد بسیار دانسته که توسط اسحق بن یحیی بن جریر صنعانی زهری، منتسب به اسود بن عوف، برادر عبد الرحمن بن عوف، تالیف شده است. این، تمام مطلبی است که جندی، در کتابش ذکر کرده است. در آثار دیگر مورخین نیز مطلبی در باره او یافت نشده است؛ حتی نام او در ضمن علمای صنعاء نیز نیامده است. در کتاب‌های «میزان الاعتدال» و «لسان المیزان»، شرح حال نویسنده دیگری با نام «اسحق بن ابراهیم صنعانی طبری» آمده است که فرد دیگری است و نباید با این شخصیت اشتباه شود. ۲ - خانداننویسنده خود در کتابش، «تاریخ صنعاء»، اطلاعاتی اندک به دست داده و در آخر کتاب، نامش را به صراحت ذکر کرده است. خاندان آل جریر در قرن چهارم هجری، در صنعاء دارای جایگاه رفیعی بوده است. او نام بزرگانی از خاندانش را که مناصب حکومتی داشته‌اند، ذکر کرده است. ۳ - وفاتاز فقراتی از کتاب، مانند خبرش از مساجد صنعاء به دست می‌آید که تا سال ۴۴۳ ق، زندگی می‌کرده است و لذا به احتمال قوی، حیات او از نیمه اول قرن پنجم فراتر نرفته است؛ بنابراین، ابن جریر، مقدم بر رازی مؤلف کتاب «تاریخ صنعاء» بوده است و این مطلب، عدم رجوع او به کتاب رازی را تفسیر می‌کند. ۴ - عناوین مرتبطتاریخ صنعاء (کتاب) ۵ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |