استغفار برای برادر (قرآن)استغفار (طلب آمرزش)، از ریشه غفران در اصل به معنای پوشیدن چیزی است که انسان را از آلودگی نگه دارد؛ بنابراین، استغفار، درخواست مصونیت از عذاب با گفتار و رفتار است. ۱ - استغفار برای برادردر سوره اعراف به طلب آمرزش حضرت موسی برای برادرش هارون -علیهما السلام- اشاره شده است: قال رب اغفر لی و لاخی و ادخلنا فی رحمتک... «( موسی ) گفت پروردگارا من و برادرم را بیامرز و ما را در (پناه) رحمت خود درآور و تو مهربانترین مهربانانی» ۱.۱ - علت استغفارالبته تقاضای حضرت موسی برای بخشش و آمرزش خود و برادرش نه به خاطر آن است که گناهی از آنها سرزده بلکه یکنوع خضوع به درگاه پروردگار و بازگشت به سوی او و ابراز تنفر از اعمال زشت بت پرستان و همچنین سرمشقی است برای همگان تا فکر کنند جائی که موسی و برادرش که انحرافی پیدا نکرده بودند چنین تقاضائی از پیشگاه خدا کنند، دیگران باید حساب خود را برسند و سرمشق بگیرند و رو به درگاه پروردگار آورده، از گناهان خود تقاضای عفو و بخشش کنند، و چنانکه دو آیه قبل این نشان می‌دهد بنی اسرائیل نیز چنین کردند. ۲ - شایستگی استغفار برای برادران دینیدر سوره حشر به شایستگی استغفار برای برادران دینی، هنگام طلب آمرزش برای خود اشاره شده است: والذین جاءو من بعدهم یقولون ربنا اغفر لنا ولاخوننا الذین سبقونا بالایمـن... «و (نیز) کسانی که بعد از آنان (مهاجران و انصار) آمده‌اند (و) می‌گویند پروردگارا بر ما و بر آن برادرانمان که در ایمان آوردن بر ما پیشی گرفتند ببخشای و در دلهایمان نسبت به کسانی که ایمان آورده‌اند (هیچ گونه) کینه‌ای مگذار پروردگارا راستی که تو رئوف و مهربانی» ۲.۱ - دیدگاه المیزانمنظور از آمدن این طایفه بعد از آمدن آن طایفه، این است که این طایفه، یعنی انصار ، بعد از مهاجرین و بعد از پایان یافتن دوران هجرت ، یعنی بعد از فتح مکه به اسلام در آمدند. بعضی هم گفته‌اند: مراد مردمی است که بعد از مسلمانان صدر اول می‌آیند. و جمله (ربنا اغفرلنا و لاخواننا الذین سبقونا بالایمان) دعایی است به جان خودشان، و به جان مؤمنینی که قبل از ایشان بودند، دعائی است به مغفرت . و اگر از مسلمانان قبل از خود تعبیر کردند به اخوان برای این بود که اشاره کنند به اینکه ایشان را از خود می‌دانند، همچنان که قرآن درباره همه مسلمانان فرموده : (بعضکم من بعض) پس مسلمانان یکدیگر را دوست می‌دارند، همان طور که خود را دوست می‌دارند، و برای یکدیگر دوست می‌دارند، آنچه را که برای خود دوست می‌دارند. و به همین انصار بعد از آن دعای خود گفتند: (و لا تجعل فی قلوبنا غلا للذین امنوا ربنا انک روف رحیم) از خدا خواستند که هیچ غلی ، یعنی عداوتی، از مؤمنین در دلشان قرار ندهد. و در جمله (للذین امنوا) همه مسأله را نسبت به همه مؤمنین تعمیم دادند، چه مؤمنین از بین خودشان، یعنی انصار، و چه از مهاجرین، که قبل از ایشان ایمان آورده بودند. و هم اشاره کردند که به جز ایمان هیچ غرض و هدفی ندارند. ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳، ص۱۷۶، برگرفته از مقاله «استغفار برای برادر». |