ارکان اجماعارکان اجماع به عناصر مقوِّمِ اجماع اطلاق می‌شود. ۱ - تعریفارکان اجماع، عناصری است که قوام اجماع به آن‌ها بستگی دارد؛ یعنی با بودن آن‌ها اجماع پدید می‌آید و بدون آن‌ها اجماع شکل نمی‌گیرد، و آن عبارت است از: «مجمعین» و «مجمعٌ علیه». مجمعین کسانی هستند که بر یکی از احکام شرع اتفاق کرده‌اند و مجمع علیه(معقد اجماع)، موضوع اجماع و یا موردی است که اتفاق نظر نسبت به آن پدید آمده است. ۲ - نکتهدر تعداد ارکان اجماع اختلاف است: بعضی از اصولی‌ها اجماع را فقط دارای یک رکن دانسته و بقیه عناصر را شرط می‌دانند؛ [۱]
زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج۱، ص۵۳۶.
برخی دیگر اجماع را دارای «دو رکن مجمعین» و «نفس اجماع (اتفاق)» دانسته‌اند؛ [۲]
غزالی، محمد بن محمد، المستصفی من علم الاصول (به ضمیمه فواتح الرحموت بشرح مسلم الثبوت)، ج۱، ص۱۸۱.
و گروهی اجماع را دارای چهار رکن می‌دانند. [۳]
خلاف، عبدالوهاب، علم اصول الفقه و خلاصة التشریع الاسلامی، ص۴۵.
۳ - پانویس
۴ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۱۴۶، برگرفته از مقاله «ارکان اجماع». |