اجهاز (اصطلاحات نظامی)اجهاز، اصطلاحی در فقه نظامی به معنی سخت گرفتن و سرعت در اتمام کار و کشتن مجروح است؛ البته اسلام دستور به مدارا و احسان با مجروح جنگی داده که در روایات نیز به آن اشاره شده است. ۱ - معنی لغویاجْهازْ از ماده جهز، در لغت در مورد مجروح جنگی به کار رفته است و به معنی سخت گرفتن و سرعت در اتمام کار و کشتن مجروح است. [۱]
كراع النمل، علی بن حسن، المنجد، ماده جهز.
۲ - معنی اصطلاحیدر اصطلاح فقه نظامی نیز همین منظور است. البته اسلام دستور به احسان و مدارای با مجروح جنگی داده است؛ به خصوص اگر مجروح مسلمان باغی باشد که مرکزیت و سازمانی ندارد و یا سازماندهی آنان از هم پاشیده است؛ امّا آنان‌که هنوز مرکزیت و پایگاهی دارند، کشته می‌شوند. ۳ - روایتی از امام صادقحفص بن غیاث می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السّلام) حکم دو طائفه مسلمان، یکی باغی و دیگری عادل، که با هم می‌جنگند و عادل پیروز شده را پرسیدم. فرمود: اهل عدل نباید فراریان را تعقیب کنند، و اسیرانشان را بکشند، و مجروحان را به قتل برسانند. البته این حکم وقتی است که پایگاهی برای اهل بغی باقی نمانده است. اما اگر هنوز مرکزیت و تشکیلات و پایگاهی دارند، اسیرانشان کشته می‌شوند، فراریانشان مورد تعقیب قرار می‌گیرند و مجروحانشان به قتل می‌رسند. ( و جریحهم یجاز علیه). ۴ - جنگ جملامیر مؤمنان (علیه‌السّلام) در جنگ جمل به فرمانده پیشرو خود مالک اشتر نوشت: «... و لایجهز علی جریح؛ بر مجروحان جنگی اجهاز نکند.» ۵ - جنگ نهروانهمچنین امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) در جنگ نهروان چهارصد مجروح جنگی اهل نهروان را به خانواده‌شان تحویل داد تا به مداوای آنان بپردازد و (لم یجهز علیهم) و بر آنان اجهاز نکرد و آنان را نکشت. ۶ - حکم مجروحان غیر مسلماناما حکم مجروحان غیر مسلمان به دست امام مسلمین است. ۷ - پانویس
۸ - منبع• جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۱۰. |