ابوبکر فراءاَبوبَکْرِ فَرّاء، محمد بن احمد بن حمدون فرّاء (د ۳۷۰ق/۹۸۰م)، عارف و صوفی بودند. ۱ - علت شهرت به فراءوی از بزرگان مشایخ نیشابور بود و در آن شهر به پوستین‌دوزی و پوستین فروشی اشتغال داشت و به همین جهت به فراء (از فَرْو: پوستین) شهرت یافته بود. [۱]
انصاری هروی، خواجه عبداللـه، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۴۵۳، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۲ش.
[۲]
جامی، عبدالرحمن بن احمد، نفحات الانس، ج۱، ص۱۹۱، به کوشش مهدی توحیدی‌پور، تهران، ۱۳۳۶ش.
۲ - استایداو صحبت بزرگانی چون ابوبکر شبلی ، ابومحمد مرتعش ، ابوعلی ثقفی ، عبدالله مُنازل و ابوبکر بن طاهر ابهری را درک کرده بود. [۳]
سلمی، محمد، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۵۳۹، لیدن، ۱۹۶۰م.
[۴]
انصاری هروی، خواجه عبداللـه، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۴۵۳، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۲ش.
[۵]
جامی، عبدالرحمن بن احمد، نفحات الانس، ج۱، ص۱۹۰، به کوشش مهدی توحیدی‌پور، تهران، ۱۳۳۶ش.
۳ - معاصرانشیخ عمو (یا عمر؟) از بزرگان عرفای هرات، با وی معاصر بوده و صحبت او را دریافته بود. همو گفته است که اگر ابوبکر فراء را ندیده بودم، صوفی نبودم. [۶]
انصاری هروی، خواجه عبداللـه، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۴۵۳، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۲ش.
[۷]
جامی، عبدالرحمن بن احمد، نفحات الانس، ج۱، ص۱۹۰، به کوشش مهدی توحیدی‌پور، تهران، ۱۳۳۶ش.
۴ - ملاقات شیخ عمو با ابوبکرشیخ عمو چون به عزم حج به نیشابور رسید، به زیارت ابوبکر فراء رفت، فراء از او پرسید که آیا پدر داری؟ پاسخ داد آری. پس به او گفت که به هرات بازگرد و پدر را خدمت کن. گرچه یاران شیخ سعی داشتند او را از این عزم منصرف کنند، اما گفتار ابوبکر فراء چنان در او اثر کده بود که ناگزیر همسفران را وداع کرده، به هرات نزد پدر بازگشت [۸]
انصاری هروی، خواجه عبداللـه، طبقات الصوفیه، ج۱، ص۴۵۳-۴۵۴، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۲ش.
[۹]
جامی، عبدالرحمن بن احمد، نفحات الانس، ج۱، ص۱۹۱، به کوشش مهدی توحیدی‌پور، تهران، ۱۳۳۶ش.
۵ - خصوصیات اخلاقیبعضی از افکار و اقوال ابوبکر فراء ظاهراً رنگ و بوی «ملامتی» دارد، چنانکه وی پوشانیدن حسنات را به‌تر از پوشانیدن سیئات می‌داند و نجات را در این می‌بیند، زیرا در اظهار حسنات امکان و احتمال سُمعه و ریا بسیار است [۱۰]
شعرانی، عبدالوهاب بن احمد، الطبقات الکبری، ج۱، ص۱۲۵، قاهره، ۱۳۷۴ق.
[۱۱]
جامی، عبدالرحمن بن احمد، نفحات الانس، ج۱، ص۱۹۱، به کوشش مهدی توحیدی‌پور، تهران، ۱۳۳۶ش.
[۱۲]
نامۀ دانشوران، قم، ج۱، ص۲۵۹.، ۱۳۳۸ش.
۶ - محل وفاتوی سرانجام در نیشابور درگذشت و در مقبرۀ جنیداللـه مدفون شد. [۱۳]
حاکم نیشابوری، محمد بن عبداللـه، تاریخ نیشابور، تلخیص خلیفۀ نیشابوری، ج۱، ص۹۹، به کوشش بهمن کریمی، تهران، ۱۳۳۹ش.
۷ - فهرست منابع(۱) انصاری هروی، خواجه عبداللـه، طبقات الصوفیه، به کوشش عبدالحی حبیبی، تهران، ۱۳۶۲ش. (۲) جامی، عبدالرحمن بن احمد، نفحات الانس، به کوشش مهدی توحیدی‌پور، تهران، ۱۳۳۶ش. (۳) حاکم نیشابوری، محمد بن عبداللـه، تاریخ نیشابور، تلخیص خلیفۀ نیشابوری، به کوشش بهمن کریمی، تهران، ۱۳۳۹ش. (۴) سلمی، محمد، طبقات الصوفیه، لیدن، ۱۹۶۰م. (۵) شعرانی، عبدالوهاب بن احمد، الطبقات الکبری، قاهره، ۱۳۷۴ق. (۶) نامۀ دانشوران، قم، ۱۳۳۸ش. ۸ - پانویس
۹ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابوبکر فراء»،ج۵، ص۲۰۰۵. |