ابن‌فقیه ابوبکر احمد بن محمد همدانی«ابن فقیه، ابوبکر، احمد بن محمد بن اسحاق، معروف به ابن فقیه همدانی»، جغرافی دان قرن سوم هجری است. ۱ - معرفی اجمالییاقوت حموی، نام و نسب او را ابو عبدالله، احمد بن محمد بن اسحاق بن ابراهیم همدانی نوشته است. کنیه ابو عبدالله را فؤاد سزگین نیز در مقدمه خود بر چاپ عکسی «اخبار البلدان» که از روی نسخه خطی آستان قدس رضوی انجام گرفته، ذکر کرده است، اما در همین نسخه خطی، نام و نسب او احمد بن محمد بن اسحاق الهمدانی المعروف بابن الفقیه آمده و به کنیه او اشاره نشده است. ابن ندیم، تنها به ذکر احمد بن محمد اکتفا کرده است. در باره همدانی بودن ابن فقیه، سند روشنی به دست نیامده است، ولی از شرح مبسوطی که وی در باره همدان و به ویژه از مطالبی که در همین بخش راجع به میهن دوستی آورده، می‌توان چنین احتمال داد که از مردم همدان بوده است. از سال ولادت و درگذشت و نیز شرح زندگانی او اطلاعی در دست نیست. ۲ - آثارابن ندیم او را اهل ادب نوشته و افزون بر البلدان، وی را مؤلف کتاب دیگری با عنوان کتاب «ذکر الشعراء المحدثین و البلغاء منهم و المفحمین» دانسته است. همچنین در شمار آثار وی از کتابی با عنوان کتاب «العجائب»، نام برده شده است. از این کتاب در نسخه خطی مشهد، توسط خود ابن فقیه نام برده شده است. وی در ضمن سخن درباره «حرات» و داستان خالد بن سنان و اطفاء نار حره می‌گوید: «و قد ذکرنا اخباره فی کتاب العجائب». ۳ - عناوین مرتبطالبلدان (ابن الفقیه) ۴ - منبعنرم افزار جغرافیای جهان اسلام، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. |