آل ابیسبرهآلِ ابی‌سِبُره، از خاندان‌های شیعی کوفه که در سده‌های ۱ و ۲ق/۷ و ۸م چند فقیه از میان ایشان برخاستند و به همین سبب معروفیت یافتند. ۱ - جدّجد اعلای این خاندان، ابوسَبُرَه یزید بن مالک بن عبدالله بن ذؤیب‌الجعفی‌الکوفی است. وی با ۲ پسرش، سبره و عزیز به دیدار رسول اکرم (صلی الله علیه و اله و سلم) نایل آمد. پیامبر (صلی الله علیه و اله و سلم) عزیز را عبدالرحمن نام نهاد. به نقل برخی مورخان، عبدالرحمن در جنگ کربلا از سوی عمر بن سعد، فرماندهی سربازان ۲ قبیله مذحج و اسد را برعهده داشته است. ۲ - معروف‌ترین رجالمعروفترین رجال این خاندان که از فرزندان اویند، عبارتند: ۲.۱ - خَیْثَمهخَیْثَمة (خُثَیمه) بن عبدالرحمن. درباره تاریخ زندگانی وی اختلاف نظر بسیار است. طوسی وی را از اصحاب امام باقر و امام صادق (علیه‌السلام) شمرده [۳]
طوسی، محمد بن حسن، رجال‌الطوسی، ص ۱۲۰، النجف، المطیعة‌الحیدریة، ۱۳۸۰ق.
و حلّی او را نزدیک به عدالت می‌داند. نجاشی او را از یاران عبدالله بن مسعود (د ۳۲ق/۶۵۲م) می‌شمارد. در منابع اهل سنت وی را از اصحاب امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) شمرده‌اند که از آن امام و نیز از ابن‌عباس و عدی بن حاتم و جمعی دیگر از صحابه و تابعین روایت کرده‌است طبق برخی از منابع اهل سنت، در قیام عبدالرحمن بن اشعث شرکت داشته‌است. [۹]
عجلی، احمد بن عبدالله، تاریخ‌الثقات، ج۱، ص۱۴۵-۱۴۶، بیروت، دارالکتب‌العلمیه.
همین منابع وفات او را ۸۰ق/۶۷۹م دانسته‌اند و این بدان معنی است که پیش از ولادت امام صادق (علیه‌السلام)، یا کمی بعد از آن، درگذشته‌است.۲.۲ - اسماعیل بن عبدالرحمناسماعیل بن عبدالرحمن؛ تابعی دانشمند، از اصحاب نزدیک امام باقر (علیه‌السلام) و امام صادق (علیه‌السلام) بوده و از ایشان روایت کرده و در حیات نزدیک امام صادق بوده و از وی روایت کرده‌اند. ۳ - فهرست منابع(۱) ابن‌اثیر، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، ۱۳۹۹. (۲) ابن‌عمر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة‌الاصحاب، قاهره، مطبعةالنهضة، ۴/۱۶۶۷. (۳) حلی، حسن بن یوسف، ایضاح‌الاشتباه فی اسماء‌الرواة، چاپ سنگی. (۴) حلی، حسن بن یوسف، خلاصةالافوال فی معرفة‌الرجال، تهران، چاپ سنگی. (۵) حلی، علی بن داود، کتاب‌الرجال، به کوشش محدث ارموی، دانشگاه تهران، ۱۳۴۲ش، ص۶۸. (۶) رازی، محمد بن ادریس، الجرح و التعدیل، بیروت، داراحیاءالتراث‌العربی، ۱۳۷۱ق. (۷) طوسی، محمد بن حسن، رجال‌الطوسی، النجف، المطیعة‌الحیدریة، ۱۳۸۰ق. (۸) طوسی، محمد بن حسن، فهرست، به کوشش محمود رامیار، دانشگاه مشهد، ۱۳۵۱ش، ص۶۷. (۹) عجلی، احمد بن عبدالله، تاریخ‌الثقات، بیروت، دارالکتب‌العلمیه. (۱۰) عسقلانی، ابن‌حجر، تهذیب‌التهذیب، حیدرآباد، ۱۳۲۵ق. (۱۱) نجاشی، احمد بن علی، رجال‌النجاشی، قم، مکتبةالداوری، ۱۳۹۸ق. ۴ - پانویس
۵ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «آل ابی‌سبره»، ج۱، ص۳۵۵. |