الأمالى شیخ مفید (کتاب)

كتاب أمالى شيخ مفيد از جمله منابع ارزشمند شيعه براى آگاهى از سخنان اهل بيت عصمت و طهارت می‌باشد. اين كتاب براى دستيابى به سخنان آن بزرگواران در زمينه مسائل اخلاقى، عقيدتى و تاريخ اسلام كتابى بس ارزشمند و قابل توجه است.

مؤلف

شیخ مفید ابوعبدالله محمد بن محمد بن نعمان (م 413 ق).

انگيزه نگارش‌

حكومت‌هاى ستمگر بنى اميه و بنى عباس سعى فراوانى براى از بين بردن ياد و نام اهل بيت رسول خدا صلى الله عليه و آله و سلم داشتند و در اين راه شخصيت‌هاى بزرگى از علماى شيعه را به زندان انداخته و در زير شكنجه به شهادت رساندند تا شايد نور خدا را خاموش سازند، ولى علماى فداكار شيعه با مركب سرخِ خون خود، سخنان آن امامان معصوم را به گوش جهانيان رساندند. شيخ مفيد و بسيارى ديگر از علماى شيعه در مجالس خود روايات اهل بيت عليهم السلام را مى‌خواندند و شاگردانشان، آنها را مى‌نوشتند و نام آن راأمالى‌ مى‌گذاشتند، يعنى نوشته شده در جلسه‌اى كه استاد در آن املا مى‌گويد.

معرفی اجمالی کتاب

این کتاب در موضوعات اخلاقی، اعتقادی و تاریخ اسلام است که شیخ در طول هفت سال در ماه های رمضان و در 43 جلسه برای یاران خود املا کرده است. این کتاب از جمله منابع ارزشمند شیعه برای آگاهی از سخنان اهل بیت عصمت و طهارت است و برای دستیابی به سخنان آن بزرگواران در زمینه مسائل اخلاقی، عقیدتی و تاریخی اسلام، کتابی بس ارزشمند و قابل توجه است. کتاب مذکور، در طول هزار سال، پیوسته مورد توجه و عنایت علما و فقهای شیعه بوده است.

علامه مجلسی درباره این کتاب می فرماید: «ما به نسخه های بسیار قدیمی از این کتاب دست یافتیم که دلایل و قرائنی بر صحت و اعتبار آن وجود دارد».

شیوه امالی نویسی از رایج ترین شیوه های نقل روایات اهل بیت علیهم السلام در میان علماء اسلام بوده است؛ خصوصاً در آن زمان ها که نشر کتاب به راحتی این زمان نبوده است. شخصیت های فراوانی از بزرگان شیعه کتاب امالی دارند؛ مانندِ شیخ صدوق، شیخ طوسی، سید مرتضی علم الهدی، شیخ ابراهیم بن سلیمان قطیفی، ابوعبدالله نیشابوری و...

پيشينه تأليف‌

شيوه أمالى نويسى از رائج‌ترين شيوه‌هاى نقل روايات اهل بيت عليهم السلام در ميان علماى اسلام بوده است. خصوصا در آن زمان‌هايى كه امكانات چاپ و نشر كتاب به راحتى اين زمان نبوده است. اولين كتاب أمالى در تاريخ اسلام منسوب به حضرت رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌باشد كه آن را بر حضرت على عليه السلام املاء فرمودند و توسط شيخ صدوق از امام جعفر صادق عليه السلام بخش‌هايى از آن به دست ما رسيده؛ اما نسخه اصلى اين كتاب در دست امام زمان عجل الله تعالى فرجه مى‌باشد. شخصيت‌هاى فراوانى از بزرگان شيعه نيز داراى كتاب أمالى مى‌باشند مانند: 1- شيخ صدوق 2- شيخ مفيد 3- شيخ طوسى 4- سيد مرتضى علم الهدى 5- شيخ ابراهيم بن سليمان قطيفى 6- ابو عبد الله نيشابورى معروف به شيخ مفيد 7- شيخ ابوبكر، احمد بن حسين بن احمد خزاعى 8- شريف، ابو محمد ناصر كبير اطروش‌

نسخه‌ شناسی

1- نسخه‌اى در كتابخانه آيت الله نجفى مرعشى كه تاريخ نگارش آن 755 هجرى، به خط على بن حسن بن احمد بن ابراهيم بن مظاهر است.

2- نسخه‌اى در كتابخانه استاد سيد جلال الدين ارموى‌

وضعیت نشر

این کتاب توسط حسین استاد ولی ترجمه شده و به وسیله انتشارات آستان قدس رضوی به چاپ رسیده و سپس به همت کنگره جهانی هزاره شیخ مفید، در قم چاپ و منتشر شده است.

منابع

• محمدرضا ضميري، کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 358.
• مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث 3 [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی

متن کتاب الامالي

الامالي