فضائل شهر رجب (کتاب)

کتاب «فضائل شهر رجب» تألیف ابوالقاسم عبیدالله بن عبدالله بن حسکان قرشى عامرى نیشابورى، معروف به حاکم حسکانى، از علماى بزرگ قرن پنجم هجرى، با موضوع‌ مستحبات و ادعیه ماه رجب است. این کتاب به سبک کتاب‌هاى روایى نگاشته شده است.

انگیزه نگارش‌

مؤلف انگیزه خود را از نگارش این کتاب این گونه بیان مى‌فرماید: «عالم زاهد حامد بن احمد بن جعفر (که خداوند بر توفیقات ایشان بیفزاید) از من درخواست نمود کتابى را به نگارش دربیاورم و در آن روایاتى را که درباره ماه رجب آمده جمع آورى نمایم. من هم با نگارش این کتاب درخواست ایشان را اجابت کرده و برخى از روایاتى را که در این باره وارد شده جمع آورى نمودم».

محتوای کتاب

حاکم حسکانى در این کتاب روایاتى درباره نمازها و دعاها و اعمال مستحبى ماه رجب جمع آورى نموده است. حسکانى در این کتاب روایات را با سند آورده و بعد از ذکر سند به نقل روایت مى‌پردازد. اسناد این کتاب بیشتر از روات اهل تسنن است؛ ولى گاهى به روایات شیعه نیز استناد شده مانند دعاى ام داود به روایت از امام جعفرصادق علیه السلام. این کتاب شامل عناوین‌ و موضوعات زیر است:

1. دعاى شب اول ماه رجب
2. تعیین جایگاه ماه رجب توسط پیامبر صلى الله علیه و آله
3. ماه رجب ماه خداست.
4. چرا به ماه رجب ‌أصم‌ مى‌گویند.
5. روزهاى این ماه بر درب آسمان نگاشته شده است.
6. ثواب غسل در این ماه
7. روزه پیامبر صلى الله علیه و آله در این ماه
8. امر پیامبر صلى الله علیه و آله به روزه در این ماه
9. ثواب روزه عید مبعث
10. دعاى ام داود و عناوین فراوان دیگر.

ارزش و اعتبار کتاب

این کتاب از ارزش و اعتبار والایى در میان علماى شیعه و سنى برخوردار است چرا که مؤلف آن، حاکم حسکانى از علماى بزرگ قرن پنجم هجرى به شمار مى‌آید و از اعتبار و وثاقت خاصى در میان علماى اهل تسنن برخوردار است و از مشایخ روایى و علماى علم حدیث و رجال حدیث به شمار مى‌آید.

علاوه بر آن که مؤلف در میان علماى شیعه نیز از احترام برخوردار است و برخى نیز او را شیعه دانسته‌اند. همچنین این کتاب یکى از مصادر بحارالانوار است و علامه مجلسى این کتاب را در ردیف منابع کتاب بحارالانوار برشمرده است.

نسخه خطى‌

نسخه‌اى از این کتاب در کتابخانه آستان قدس رضوى علیه السلام در مشهد مقدس موجود است. این نسخه، نسخه‌اى منحصر به فرد است که لاى دیوار حرم بوده تا از غارت کفار در امان باشد و در سال ۱۳۸۹ هجرى، هنگام توسعه حرم یافت شده و تاریخ نگارش آن ۵۲۹ هجرى، یعنى حدود ۴۰ سال بعد از وفات مؤلف است.

منابع

• مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الاحادیث نسخه ۳.۵ [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی، معرفی کتاب فضائل شهر رجب.

متن کتاب

فضائل شهر رجب