غنیة النزوع (کتاب)


نویسنده	ابن زهره
موضوع	اصول الدین
زبان	عربی
تعداد جلد	2
تحقيق‌	ابراهيم‌ البهادري‌

غنیة النزوع

با این که مرحوم ابن زهره دارای تألیفات زیادی است؛ اما با کمال تأسف تنها «غنیه النزوع الی علمی الاصول والفروع» وی در دست است و کتاب های دیگر این دانشمند بزرگ در دسترس نیست. این کتاب گرانبها و ارزشمند در سالهای اخیر با نظارت و اشراف استاد عالیقدر حضرت آیت الله حاج شیخ جعفر سبحانی (دام عزه) همراه با مقدمه ایشان و تحقیقات مفید محقق گرامی، حجت الاسلام والمسلمین بهادری چاپ شده است.

مؤلف

ابوالمكارم عزّالدین حمزة بن علی بن زهره معروف به ابن زهره، فقیه، اصولی، متكلم و نحوی، یكی از علمای بزرگ شیعه در قرن ششم هجری قمری است. او در رمضان سال (511 هـ.ق) به دنیا آمد. استادانی که ابن زهره در خدمت آنان تلمذ کرده است: 1. علی بن زهره الحلبی، پدر ابن زهره؛2.السید ابوالمحاسن زهره الحلبی، جد ابن زهره. از آثار ایشان نیز می توان به الاعتراض علی الکلام الوارد من حمص، الجواب عما ذکره مطران و الجواب عن الکلام الوارد من ناحیه الجبل اشاره کرد. در ماه رجب سال (585 هـ.ق) به جهان باقی شتافت.

ویژگیها

این کتاب در ۳ موضوع بحث می کند.

اصول دین (مهمترین مسائل کلامی)
اصول فقه (مشتمل بر قواعد اصولیه که احکام شرعیه از آن استنباط می شود.)
فروع و احکام شرعیه (مشتمل بر یک دوره فقه استدلالی مختصر که در آن به کتاب و سنت نبوی و احادیث اهل بیت علیهم السلام استدلال شده است). ابن زهره در این کتاب یک دوره فقه استدلالی را به طور مختصر بحث کرده است که دارای امتیازات ویژه ای است از آن جمله:
1. در استدلال ها از آیات قرآن کریم استفاده نموده و تقریباً به دویست و پنجاه آیه از قرآن شریف در موارد مختلف استدلال کرده است.
2. اعتماد در استدلال بر احادیث نبوی صلی الله علیه و آله و سلم به صورت دلیل بر مطلوب یا احتجاج بر مخالف. در بحث اصول فقه هم بحث مفیدی در مسأله قیاس، انجام داده و بررسی دلایل قائلین به قیاس و مخالفان آنها را به طور کامل آورده است.
3. ابن زهره با تسلط کامل و گسترده ای که بر فقه اهل سنت و فقه شیعه داشته، توانسته است کتاب فقهی جامعی تدوین کند. خلأ موجود در آن زمان را پر نماید.

در بین دانشهای اسلامی بحث فقه اکبر (اصول دین و مسائل کلامی از توحید تا معاد) از اهمیت خاصی برخوردار است که در این کتاب مطرح شده است. در بین مباحث کلامی ای که در این کتاب شریف آمده، شاید بتوان گفت یکی از شیرین ترین بحث ها که نسبتاً به تفصیل هم آورده شده، بحث امامت است. در این بحث مطالب و مباحث ارزشمندی همراه با استدلال به آیات شریفه قرآن و احادیث نبوی در مورد ولایت امیرالمومنین علیه السلام و رد کسانی که برایشان مقدم شده اند آمده که بسیار حائز اهمیت بوده و شایسته است که با دقت مورد مطالعه قرار گیرد تا بهره لازم از آن بدست آید.