قسم خوردن

از دانشنامه‌ی اسلامی

قسم یا سوگند در لغت اقرار و اعترافی که شخص از روی شرف و ناموس خود می کند و خدا یا بزرگی را شاهد می گیرد. و در اصطلاح فقهی قسم خوردن به ذات خدا یا اسماء خاص خداوند است مثل والله، بالله. ذات خدا یعنی بدون این که قسم به اسمی از اسماء خدا باشد عباراتی می‌آورد که دلالت بر ذات خدا می‌کند مثل والذی نفسی بیده: قسم به آن کسی که جانم در دست اوست.

در روایات از قسم دروغ خوردن نهی اکید شده است و برای آن عواقب بسیار بد فردی و اجتماعی ذکر گردیده است. در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است: لا تَحْلِفوا باللّه صادِقینَ ولاکاذِبینَ ؛ فإنّهُ عزوجل یقولُ: «ولاتَجْعَلوا اللّه‌َ عُرْضَةً لأیمانِکم»؛ راست یا دروغ به خدا سوگند مخورید؛ زیرا خداوند عزوجل مى‌فرماید: «و خدا را وسیله سوگندهاى خود قرار مدهید».

جایگاه بحث قسم در فقه

قسم بیشتر با عنوان یمین در فقه مطرح است و از آن در جمیع ابواب منازعات و در کتاب قضاء و شهادات و همچنین در کتاب أیمان در مورد کسی که چیزی را به واسطه قسم خوردن بر خود واجب یا حرام می‌کند از آن بحث می‌شود.

پانویس

  1. لغت نامه دهخدا، ذیل واژه سوگند.
  2. شهید ثانی، الروضه البهیه، ج ۱، ص ۲۳۴، مصحح: مرکز نشر مکتب اعلام اسلامی، ناشر: مکتب اعلام اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۶۵.
  3. الکافی:۷/۴۳۴/۱ منتخب میزان الحکمة: ۱۶۴.

منابع

فقه/احکام
عبادات: تقلید، طهارت، نماز، روزه، خمس، زکات، حج

اموال: خرید و فروش، شرکت، صلح، اجاره، مزارعه، مساقات، وکالت، قرض، حواله، رهن، ضامن شدن، کفالت، امانت، عاریه، ارث، غصب

آداب و رفتار: ازدواج، طلاق، خوردن و آشامیدن، نذر و عهد، قسم، امر به معروف و نهی از منکر، صید ، ذبح، وصیت، مال پیدا شده، وقف، دفاع، مسائل مستحدثه

رده ها: احکام | احکام عبادی | احکام اقتصادی | احکام خانواده | احکام روابط اجتماعی |اصطلاحات احکام|مراجع تقلید