آستان پنج امامزاده (قم)

از دانشنامه‌ی اسلامی
(تغییرمسیر از پنج امامزاده (عليهم السلام))
آستان «پنج امامزاده» در قم

یکی از اماکن زیارتی شهر قم، آستان مقدس «پنج امامزاده» در روستای جمکران است. اسامی این پنج امامزاده بزرگوار عبارت است از: سید ناصرالدین محمد، سید هادی، سید مهدی، سید جعفر و سکینه خاتون علیهم السلام، که بزرگ آنها سید ناصرالدین بنابر نقل مشهور با دوازده واسطه از طریق عبدالله باهر به امام سجاد علیه السلام می‌رسد.

حضرت عبدالله باهر فرزند بلافصل امام سجاد علیه السلام و یکی از روایان احادیث عصر خویش بوده و روایاتی از طریق او نقل شده است و از کتاب «تاریخ قم» استفاده می شود که نوادگان وی، از ابتدای قرن سوم هجری قمری به قم مهاجرت کرده اند.

این آستان در منطقه جمکران که به گرگاب معروف بوده، محل قبور مطهر خاندان باهری است و مورخین انساب محل قبر «ناصر الدین محمد» و فرزندانش را در این منطقه دانسته اند. حضرت ناصرالدین محمد که در حدود قرن هفتم یا هشتم هجری زندگی می کرده است، بزرگی مردم را در این منطقه بر عهده داشته است.

در حال حاضر ساختمان این بارگاه، از دو بقعه تشکیل شده که در یک بقعه، سیدناصرالدین محمد همراه با دو فرزندش سیدهادی و سیدمهدی مدفون بوده، و سیدجعفر و سکینه خاتون فرزندان دیگر سیدناصرالدین در بقعه دیگر آرمیده اند. قسمتی از این ساختمان، از آثار قرن هشتم هجری بوده که در سال ۱۲۹۹ و ۱۳۰۵ قمری، توسط حسام السلطنه قاجاری اضافه و تعمیر شده است. بدنه بنا، کتیبه‌ای کمربندی از کاشی های خشتی با زمینه لاجوری و به خط نستعلیق است که بر آن قصیده ای با ۲۴ بیت نگاشته شده است و سنگ مزار داخل ضریح مربوط به ۵۰۰ سال پیش است و مزار را با پارچه ای سبز پوشانده اند.

مرقد شریف این پنج تن، کانون توجه دوستداران اهل بیت علیهم السلام و بر آورده شدن حاجات بوده و بنابر نقل از مشاهدات مردمی، بزرگانی همچون آیت الله بروجردی و آیت الله مرعشی نجفی از این آستان سادات باهری زیارت نموده اند.

پانویس

  1. عمدة الطالب: ص۲۵۲؛ خلاصه المقال، ص۲۶۲؛ انوارُ المُشعشِین فی بیان حالات الرُّواه القمیّین ۲: ص۱۱۴.
  2. تاریخ قم، ص ۶۱۷.
  3. انوارُ المُشعشِین فی بیان حالات الرُّواه القمیّین ج۲ ص ۱۱۴؛ گنجینه آثار قم ج۲، ص ۲۹۰.
  4. گنجینه آثار قم۲، ۲۹۰؛ تربت پاکان قم۲، ۱۵۲-۱۵۱.

منابع