منیژه حکمت از چهرههای با سابقه سینمای ایران است که در فیلمهای زیادی با عناوین مختلف تهیهکننده، کارگردان، برنامهریز، منشی صحنه، دستیار کارگردان، مدیر تولید، سرمایهگذار و حتی بازیگر فعالیت داشته است.
تولد و خانواده
منیژه حکمت متولد سال 1341 در اراک است. او همسر سابق یکی از کارگردانان قدیمی سینمای ایران یعنی جمشید آهنگرانی (کارگردان فیلمهای «جوانمرد» و «شبیخون» که منیژه حکمت هم در آنها با عناوین مختلف حضور داشته است) بوده که حاصل ازدواجشان دو دختر به نامهای پگاه و مهشید است که از بین آنها پگاه آهنگرانی بازیگری شناخته شده است و جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش مکمل زن را در سی و سومین دوره جشنواره فیلم فجر در کارنامه دارد.
تهیهکنندگی و فعالیتهای دیگر سینمایی
منیژه حکمت در سال 1366 و در 25 سالگی، به عنوان منشی صحنه کار خود در سینما را با فیلم «خانهای مثل شهر» به کارگردانی حجتالله سیفی آغاز میکند و پس از آن در سال 67 به عنوان مسئول لباس و طراح صحنه در فیلم «گراند سینما» ساخته حسن هدایت نقش ایفا میکند. از آن سالها به بعد منیژه حکمت با عناوین و مسئولیتهای متعددی به کار در سینما ادامه میدهد. او از شروع فعالیتش در سال 66 تا به امروز، در بیش از 35 پروژه سینمایی حضور داشته است.
منیژه حکمت در 11 فیلم به عنوان تهیهکننده نقش داشته است که از مهمترین آنها میتوان به «زندان زنان»، «سه زن»، «چیزهایی هست که نمیدانی»، «پوپک و مش ماشالله»، «ورود آقایان ممنوع»، «شهر موشها2»، و «جاده قدیم» اشاره کرد. در این میان «شهر موشها2» با فروش بیش از 12میلیاردیاش موفقترین فیلم حکمت به حساب میآید که به کارگردانی مرضیه برومند در سال 93 ساخته شد و همینطور «ورود آقایان ممنوع» به کارگردانی رامبد جوان از دیگر فیلمهای موفق او بود که مورد توجه منتقدین و مخاطبین سینمای ایران قرار گرفت.
علاوه بر اینها، منیژه حکمت در فیلمهای زیادی از جمله «گربه آوازهخوان 1369»، «چشم شیطان 1372»، «جوانمرد-1375»، «شبیخون 1376»، «دختری با کفشهای کتانی 1377»، «مادرزن سلام 1385» و... تحت عناوین مختلف برنامهریز، منشی صحنه، دستیار کارگردان، مشاور فیلمنامه، طراح صحنه و مسئول لباس نقشآفرینی کرده است.
منیژه حکمت یک بار تجربه بازیگری را هم داشته و در فیلم «آپارتمان شماره 13»، فیلم تحسین شده یدالله صمدی_ در سال 1369 به عنوان بازیگر حضور مییابد.
کارگردانی سینما
منیژه حکمت با وجود تجربههای متعددش در سینما، با فیلم «زندان زنان» شناخته میشود. حکمت در کارنامه خود دو فیلم دیگر هم دارد که در هر دوی آنها هم به دغدغهها و مسائل زنان میپردازد.
منیژه حکمت در اولین تجربه کارگردانی خود، فیلم سینمایی «زندان زنان» را در سال 79 کارگردانی میکند که جنجالیترین فیلم آن سال میشود. «زندان زنان» فیلمی است که به زندگی چند زن زندانی میپردازد. این فیلم به دلیل داشتن سکانسهایی که در آنها زنان با سر تراشیده حضور دارند و حواشی دیگرش، اجازه اکران نمیگیرد و همچنین در جشنواره فیلم فجر دیده نمیشود؛ اما بیشترین جوایز و تحسینها را همین فیلم برای منیژه حکمت به همراه میآورد. «زندان زنان» در سال 81 جوایز بهترین فیلم، بهترین فیلمنامه، بهترین نقش اول زن برای رؤیا تیموریان، بهترین صدابرداری و بهترین چهرهپردازی را در ششمین دوره جشن خانه سینما نصیب خود میکند. این فیلم بینصیب از جوایز جشنوارههای خارجی هم نمیماند و علاوه بر کاندیداتوری برای کسب جایزه بهترین فیلم در جشنوارههای فیلم «براتیسلاوا»، «گیخون» و «هاوایی»، برنده جایزه عفو بینالملل از جشنواره فیلم رتردام و تقدیرنامه کلیسای جهانی در جشنواره فیلم فرایبورگ میشود.
این فیلم که نوشته فرید مصطفوی بر اساس طرحی از منیژه حکمت است و با بازی رؤیا تیموریان، رؤیا نونهالی، گلاب آدینه و پگاه آهنگرانی ساخته شده است، از نگاه اغلب منتقدان سینمای ایران بهترین فیلم از میان سه فیلم منیژه حکمت به عنوان کارگردان است. از دیگر نکات جالب «زندان زنان»، رد شدن هنگامه قاضیانی در تست بازیگری این فیلم است.
تجربه دوم فیلمسازی منیژه حکمت شش سال بعد و با فیلم «سه زن» در سال 85 اتفاق میافتد. فیلمی که مجدداً با طرحی از خود او و توسط نغمه ثمینی نوشته میشود و در آن بازیگران مطرحی مثل نیکی کریمی، رضا کیانیان، آتیلا پسیانی و بابک حمیدیان به ایفای نقش میپردازند. «سه زن» بر خلاف فیلم قبلی حکمت چندان مورد توجه قرار نمیگیرد و فقط جایزه سیمرغ بهترین عکاسی فیلم را کسب میکند.
حکمت فیلم بعدی خود را باز هم با فاصله و اینبار پس از 11 سال میسازد. او بعد از پشت سر گذاشتن عمل قلب سختی که در سال 95 انجام میدهد، در سال 96 با فیلم «جاده قدیم» به عنوان تنها زن کارگردان حاضر در جشنواره فجر آن سال شناخته میشود. این فیلم هم به مسائل مربوط به زنان میپردازد و داستان چند روز از زندگی زنی را روایت میکند که در آستانه سال جدید با مشکلاتی در خانوادهاش مواجه میشود. بر خلاف دو فیلم قبلی، حکمت در این فیلم از دخترش پگاه آهنگرانی استفاده نکرده است و آتیلا پسیانی، مهتاب کرامتی، لیلی رشیدی و پرویز پورحسینی بازیگران اصلی این فیلم هستند.
خانواده پر حاشیه
پگاه آهنگرانی دختر بزرگتر منیژه حکمت، از جنجالیترین چهرههای سینمای ایران است که بیش از بازیهای سینماییاش، با حواشی سیاسی شناخته میشود. او که عضو ستاد انتخاباتی میرحسین موسوی در انتخابات ریاست جمهوری سال 88 بوده است و سابقه ساختن مستندی برای بیبیسی درباره مسعود دهنکی را دارد، بارها مورد پیگرد دستگاه قضایی کشور قرار گرفته است و سابقه دستگیری و بازداشت را هم دارد. به دنبال این اتفاقات نامه منیژه حکمت به پگاه آهنگرانی در دوران بازداشت او و همچنین اعتراضاتش به ممنوعالخروج شدن پگاه آهنگرانی، در سالهای پس از انتخابات سال 88 بسیار خبرساز میشود تا اینکه نوبت به انتخابات 92 و اینبار فعالیتهای سیاسی مادر خانواده برسد. منیژه حکمت در سال 92 در جمع 140 هنرمند حامی جریان اصلاحات و کاندیداتوری حسن روحانی قرار میگیرد؛ اما پس از مدتی با حضور در برنامهای اینترنتی، سخنان تندی را علیه حسن روحانی مطرح میکند و مجدداً خبرساز میشود. او در صحبتهایش عملکرد حسن روحانی را حتی ضعیفتر از روسای جمهور قبلی توصیف میکند.
شاید بتوان گفت که بعد از فروکش کردن جنجالهای مربوط به فیلم موفق «زندان زنان»، در سالهای اخیر، بیش از اینکه منیژه حکمت به خاطر تجارب سینماییاش بر سر زبانها باشد، با فعالیتهای سیاسی خودش و خانوادهاش شناخته میشود.