یکی از بهترین و جذاب ترین رشته های ورزشی در سر تا سر دنیا کشتی می باشد که در آن دو انسان به طور کاملا غیر مسلحانه با یکدیگر گلاویز می شوند. توصیه می شود از سنین جوانانی و نوجوانی به سراغ این رشته ورزشی بروید چون بدن در این سن عاری از چربی است و انعطاف پذیری بالا می باشد. از طرفی کشتی نیاز به حداقل امکانات دارد و هر کسی به راحتی می تواند در این رشته ورزشی با توجه به سن، وزن، قد، قابلیت های جسمانی و … فعالیت کند. همه کشتی های محلی( با چوخه ،آشیرما و... )زمینه ساز ورزش کشتی اصلی است. و این ورزش در زندگی و سنت های ایرانیان به قدری ریشه دوانیده که تبدیل به یک ورزش ملی شده است.
تاریخچه ورزش کشتی شاید می توان گفت به دوران هایی بر می گردد که انسان ها برای حفاظت و دفاع خود در برابر حیوانات از قدرت بدنی شان استفاده می کردند. از این رو می توان گفت هزاران سال پیش هم انسان ها از این رشته ورزشی در زندگی خود بهره می بردند اما آن زمان دانش کافی در خصوص این رشته ورزشی نداشتند و حتی نمی دانستند که این عمل شان یک رشته ورزشی می باشد. تعداد فراوانی از کتیبه هایی که از روزگاران قدیم و در حدود پنج هزار سال پیش به جای مانده است و توسط باستان شناسان کشف شده که ثابت میکند ورزش کشتی در میان مصریان و آشوریان رواج داشته است و ورزش کشتی دارای مقررات مخصوصی بوده است.
در میان النهرین و مصر فن های ورزش کشتی به مناطق دور و نزدیک آسیا و روم و یونان رواج پیدا کرد و می توان گفت در همه جا گسترش و تکامل پیدا کرد. مربیان ورزش کشتی در یونان باستان مرحله های اجرا شدن هر فن ورزش کشتی را به طور چند نقاشی در حالت های مختلف بر روی صفحه های کاغذ پاپیروس نقاشی می کردند و به کمک این نقاشی ها، شاگردان کشتی گیر خود را آموزش می دادند.
با رواج یافتن ورزش محبوب کشتی در یونان مسابقات مربوط به آن از سال 704 قبل از میلاد به مواد پنجگانه مسابقات بازیهای المپیک باستان افزوده شد. مسابقات پنجگانه در مسابقات بازیهای المپیک یونان باستان که پنتاتلون گفته می شد عبارت بوده است از کشتی گرفتن، پریدن، دویدن، پرتاب نیزه، پرتاب دیسک.. با این وجود و نگاهی به تاریخچه ورزش کشتی می توان گفت مسابقه های این ورزش در سال ۱۸۹۶ برای اولین بار برگزار شد.
در آن دوره مسابقه کشتی هیچ محدوده زمانی نداشت و تا هنگامی که برنده مشخص شود، مسابقه ادامه مییافت. برای پیروز شدن هر کشتیگیرمیبایست حریفش را سه با ربه زمین میزد. در اولین دوره المپیک تنها کشتی فرنگی حضور داشت و مسابقات در دسته بیوزن انجام شد.
کشتی فرنگی پس از انقلاب فرانسه توسط فرانسویان در اروپای غربی رواج یافت. مسابقات کشتی آزاد نخستین بار در المپیک 1904 سنت لوئیز به بازیهای المپیک وارد شد.
مسابقات جهانی کشتی فرنگی از دهه 1930 و کشتی آزاد نخستین باردر سال 1951 برگزار شده است. روسیه، ایران، ترکیه، بلغارستان، و ایالات متحده بیش از سایرین در این رشته ورزشی موفق بوده اند.
در کشور ایران قدیم کشتی گرفتن یا ورزش کشتی اهمیت فراوانی داشته است و کشتی در زندگی و سنتهای ما ایرانی ها به قدری ریشه دارد که این ورزش محبوب امروزه تبدیل به یک ورزش ملی شده است.
ورزش کشتی و ورزش باستانی در دوران صفویه و زندیه رونق زیادی در کشور ایران یافته است به طوری که در هر شهر صدها پهلوان و کشتی گیر بنام وجود داشته است. در دوران قاجاریه علاقه به ورزش کشتی چنان زیاد شده بود که در دوران ناصرالدین شاه شخصی به نام صاحب الدوله مأمور توسعه ورزش کشتی شد و در تمام روزهای تعطیل پهلوانان در میادین شهر به کشتی گرفتن مشغول می شدند. مسابقات ورزش کشتی پهلوانی برای انتخاب کردن پهلوان پایتخت از همین دوران آغاز شد و بعد از مدت ها به طور یک سنت جاری همه ساله درآمد. ابراهیم یزدی معروف به یزدی بزرگ، محمدصادق بلورفروش، پهلوان اکبر خراسانی، سید حسن رزاز، حسین یوزباشی، سید اسماعیل کالسکه ساز از کشتی گیران مشهور آن زمان بوده اند.
نام کشتی از کمربندی به نام کُستی گرفته شده که پارسیان و زرتشتیان هنگام غروب آفتاب به کمر خود می‌بستند و در برابر کانون آتش به دعا خواندن می‌پرداختند. کشتی گرفتن به معنی کمر یکدیگر را گرفتن است. اصل آن در زبان پهلوی، کُستیک و در زبان فارسی دری گُشتی خوانده می‌شود.
این کمربند که زرتشتیان آن را «بندرین» نیز می‌نامند، کمربندی است با ۷۲ نخ که از پشم گوسفند توسط زن موبدی بافته می‌شود. ۷۲ به شش رشته تقسیم می‌گردد و هر دسته دوازه نخ دارد که هفتاد و دو اشاره دارد به هفتاد و دو فصل یسنا (یکی از بخش‌های اوستا) و دوازده به دوازده ماه سال و شش اشاره دارد به شش گاهنبار (حبش‌های دینی سال). کستی را سه بار برکمر می بستند که یادآور سه اصل زرتشت یعنی «گفتار نیک، کردار نیک و پندار نیک» بود
کشتی فرنگی
یکی از سبک های ورزش کشتی است که در سده نوزده میلادی در فرانسه ابداع شد .دراین سبک از کشتی استفاده از پا برای به زمین زدن حریف و گرفتن پائین کمر ممنوع است.اما مابقی قوانین مانند دیگر سبک کشتی یعنی آزاد می باشد.در کشتی فرنگی هر حرکتی که زندگی یا سلامتی حریف را به خطر بیندازد ممنون می باشد.
کشتی آزاد
کشتی آزاد هم مانند کشتی فرنگی هدف اصلی، چسباندن شانه حریف بر تشک است که منجر به ضربه فنی یا همان برد سریع می شود.ولی برخلاف کشتی فرنگی، در کشتی آزاد کشتی گیران اجازه دارند پای حریف بگیرند واز پای خود نیز استفاده کنند.بر اساس مقررات بین المللی کشتی گیران مجاز به هرگونه گرفتن، ضربه زدن و پرتاب کردن ملایم حریف هستند، اما در صورتی که این حرکات سلامتی حریف را به خطر بیندازد ممنوع است.استفاده حرکاتی مانند لگد زدن، مشت زدن، کله زدن و گرفتن دوبنده ممنوع است.
نقض هریک از قوانین منجر به اخطار دادن به کشتی گیر می شود که با گرفتن سه اخطار کشتی گیر را از ادامه مسابقه محروم می شود.در صورت نقض شدید مقررات کشتی گیر بی درنگ از مسابقه اخراج می شود.
بار انداز : در شرایطی که حریف را خاک کرده ایم ، با کمک گرفتن از دو دست خود ، که آن ها را روی سینه های او قرار داده ایم ، او را بتابانیم ( 180 درجه بچرخانیم ) و دوباره در خاک قرار دهیم . در صورتی که هنگام اجرای فن بار انداز ، کتف حریف در هنگام تاباندن به زمین بخورد ، اجرا کننده ی فن صاحب دو امتیاز می شود اما اگر کتف او به زمین نخورد ، اجرا کننده یک امتیاز کسب می کند .
فتیله پیچ : با قرار دادن دست های خود در بین پاهای حریف ، او را بتابانیم . این حرکت یک امتیاز دارد.
کول انداز :با دستان خود دست های حریف را بگیریم و در حالی که پشتمان به اوست ، با کشیدن دست هایش حریف را از بالای شانه های خود روی زمین بیندازیم . حداقل امتیاز کول انداز 2 است اما اگر پشت حریف در هنگام سرنگون شدن به زمین بخورد ، سه امتیاز کسب می کنیم .
یک خم: گرفتن یک پای حریف به شکلی که پای وی را کاملا در اختیار داشته باشیم . پس از گرفتن « زیر یک خم » معمولا حریف به خاک می رود و ما یک امتیاز می گیریم .
دو خم :گرفتن دو پای حریف به شکلی که کاملا با تسلط این کار را کرده باشیم . گرفتن « زیر دو خم » می تواند منجر به اجرای فنونی شود که تا 3 امتیاز نصیب انجام دهنده ی فن می کنند .
پل شکن :خارج شدن از حالت پل است . هرگاه کشتی گیری که به پل رفته است ، با گود کردن ( خم کردن ) کمر و قرار دادن سر بر روی زمین ، خود را از حالت پل نجات دهد ، از پل شکن استفاده کرده است .
عقربک :هنگامی که حریف در حال چرخاندن ما و انجام دادن فن « بار انداز » است ، اگر با کمک گرفتن از پاهای وی و گرفتن بدنش از اجرای فن او جلوگیری کنیم و با بر هم زدن تعادلش ، وی را در خطر امتیاز دادن قرار دهیم ، از فن « عقربک » استفاده کرده ایم .
درخت کن :با استفاده از زیر دو خم ، حریف را به طور کامل از زمین بلند کنیم .
از دیگر فنون کشتی می توان به پیچ پیچک ، کنده کشی ، تندر ، بزکش و سربندوپی ، فیتو ، زشت و زیبا ، سروته یکی و پلنگ شکن اشاره کرد .
خاک کردن :نشاندن حریف روی تشک به شکلی که حداقل سه عضو بدن او روی تشک قرار گیرند ؛ مثلا دو دست و پاها .
سر پا :اگر یکی از کشتی گیرها در خاک باشد و کشتی گیر دیگر نتواند هیچ فنی روی او اجرا کند ، داور دستور سرپا می دهد . در این شرایط ، دو کشتی گیر باید در مرکز تشک از نو رو در روی هم قرار گیرند .
پل زدن ( رفتن به پل ) :کشتی گیر به گونه ای تعادل رقیب را به هم میزند که پشت وی در آستانه ی تماس با تشک قرار می گیرد اما شانه هایش تشک را لمس نمی کنند ؛ به این حالت ، « بردن حریف به پل » می گویند .
برخی از قوانین کشتی در دو سبک آزاد و فرنگی عبارتند از:
کشتی در دو زمان ۳ دقیقه‌ای برگزار می‌شود.
امتیازات به صورت مجموع هر دو زمان خواهد بود.
خاک کردن ۲ امتیاز دارد. بیرون رفتن حریف از تشک و پوئن اخطار تنها یک امتیاز خواهد داشت.
در سبک کشتی فرنگی زمانی که امتیاز فنی یک کشتی گیر به اختلاف ۸ برسد و برای کشتی آزاد زمانی که به ۱۰ برسد، کشتی بلافاصله قطع و برنده اعلام خواهد شد.
در صورت برخورد شانه‌های کشتی گیر با تشک، ضربه فنی محسوب می‌شود.
در سبک کشتی فرنگی اولین تذکر به صورت هشدار است و به حریف اجازه انتخاب می‌دهد که کشتی را در خاک ادامه دهد یا در سرپا .
دومین هشدار به کشتی گیر کم کار این فرصت را به حریفش می‌دهد که کشتی را در خاک ادامه دهد یا در سرپا یک و یک امتیاز برای حریف در پی خواهد داشت.
اگر کشتی‌گیری سه اخطاره شود، مسابقه قطع می‌شود و حریفش با امتیاز ضربه فنی برنده می‌شود.
کشتی باید روی تشکی که حداقل ۱۰ متر قطر دارد برگزار شود.
در کشتی آزاد، تذکر کم‌کاری مانند کشتی فرنگی نیست. اولین تذکر کم‌کاری از سوی داور به صورت هشدار زبانی اعلام می‌شود.
در اعلام تذکر دوم یک اخطار به کشتی‌گیر کم کار (کشتی‌گیری که قبلاً تذکر دریافت کرده) داده می‌شود. و کشتی گیران ۳۰ ثانیه فرصت دارند فعال شوند، اگر کشتی‌گیری موفق به کسب امتیاز نشود، آن کشتی‌گیری که اخطار دریافت کرده، یک امتیاز و با یک اخطار نیز جریمه می‌شود.
در کشتی آزاد، اگر در پایان دو دقیقه از هر تایم کشتی گیران امتیازی نگیرند، داور به کشتی‌گیر کم کار اخطار می‌دهد که در این شرایط کشتی‌گیر کم‌کار ۳۰ ثانیه فرصت دارد امتیاز بگیرد وگر نه یک امتیاز به حریفش داده می‌شود.
درسبک کشتی آزاد نقض قانون منجر به گرفتن اخطار به کشتی‌گیر می‌شود. و سه اخطار، کشتی‌گیر را از ادامه مسابقه محروم میکند.
در هنگام نقض شدید مقررات کشتی‌گیر را می‌توان بی‌درنگ از مسابقه اخراج کرد.
منابع
ویکیپدیا
سایت خبری تابناک
سایت خبری همشهری آنلاین
سایت خانه کشتی ایران
