سیب گیاهی به شکل درختچه یا درخت کوتاه با شاخه های بدون تیغ و برگ های ساده، تخم مرغی با لبه دالبر و راس تیز و کوتاه است که در سطح زیرین برهنه و بدون کرک و در سطح رویی کرک دار است. گوشوارک ها در مدت کوتاهی می افتند. گل آذین دیهیمی و کم گل است. کاسه گل کرک دار و گلبرگ ها بیضی شکل با ناخنک دراز و به رنگ صورتی اند. تعداد گلبرگ ها پنج تا است و پرچم نیز بین ۵۰ ـ ۲۰ عددند. تخمدان پنج خانه است. میوه، گرد و کروی دارای درون بر سخت و غشایی است و در هر یک از خانه هایش دو عدد دانه به وجود می آید. این گیاه با واریته های بسیار متعدد در اکثر نقاط ایران کاشته می شود، اما انواع وحشی آن در استان های گیلان، مازندران، آذربایجان، کردستان، کرمانشاه، لرستان و فارس به طور خودرو می رویند.
شاید درخت سیب قدیمی‌ترین درخت کاشته شده باشد، و میوه‌هایش از طریق گزینش در طول هزاران سال اصلاح شده‌اند. یافتن سیب‌های کوچک در قزاقستان، در سال ۳۲۸ قبل از میلاد را، به اسکندر نسبت داده‌اند. سیب‌هایی که او به مقدونیه بازآورد ممکن است جد ساقه‌های زیرزمینی کوتاه باشند. سیب‌های زمستانی، که در اواخر پاییز چیده شده و در درجه حرارت بالای انجماد ذخیره می‌شوند، هزاران سال غذای مهمی در آسیا و اروپا بوده‌اند.
سیب، در سده هفدهم توسط مهاجران به آمریکای شمالی آورده شد، و نخستین باغ میوه قاره آمریکای شمالی در بوستون توسط کشیش ویلیام بلکستون در سال ۱۶۲۵ کاشته شد. تنها سیب بومی آمریکای شمالی سیب کرب است که زمانی سیب روستایی نامیده می‌شد. سیب‌های مختلف که به شکل دانه از اروپا آورده شده بودند هم در مسیرهای حرکت تاجران بومی آمریکایی کاشته می‌شدند، و هم در مزارع استعماری گسترش یافتند. در سال ۱۸۴۵، کاتالوگی از یک محل نگهداری سیب‌ها در آمریکا، ۳۵۰ نوع متفاوت از «بهترین سیب‌ها» را تبلیغ می‌کرد؛ چنین چیزی ازدیاد انواع جدید را در اوایل سده نوزدهم در آمریکای شمالی نشان می‌دهد. در سده بیستم پروژه‌های آبیاری در واشینگتن شرقی شروع شد و موجب شد صنعت چند میلیارد دلاری میوه گسترش یابد و محصول اصلی این صنعت سیب بود.
تا سده بیستم، کشاورزان سیب‌هایشان را در طول زمستان برای استفاده خودشان یا فروش، در زیرزمین‌های ضد سرما ذخیره می‌کردند. توانایی حمل و نقل پیشرفته سیب‌های تازه، بوسیله قطار و از طریق جاده، جایگزین نیاز به ذخیره‌سازی شد. در سده بیست ویکم، ذخیره‌سازی درازمدت محبوبیت یافت، چرا که از امکانات محیط کنترل‌شده برای تازه نگه داشتن سیب در طول سال استفاده می‌شد. مکان‌های با محیط کنترل‌شده، از رطوبت بالا، اکسیژن کم، و سطح کنترل‌شده دی‌اکسید کربن برای حفظ تازگی میوه بهره می‌گیرند.
سیب انواع مختلفی دارد که میتوان به موراد زیر اشاره کرد:
سیب زرد، سیب قرمز ، سیب عباسی، سیب آلیس، سیب کهنز ، سیب زرد لبنان ، سیب سبز گراندلیست، سیب قرمز فرانسه، سیب زرد فرانسه، سیب خوش بو، سیب تو سرخ، سیب بریملی، سیب سیاه آرکانزاس، سیب فوجی، سیب گالا، سیب جاسوس شمالی، سیب جاز، سیب بلدبسکوپ، سیب مکینتاش، سیب زرد شفاف، سیب بانوی صورتی
سیب گلاب، گلدن دلیشز، مشهدی نوری مراغ، سیب قندک کاشان، سیب گلشاهی، سیب سیاه یا سیب جرومین، سیب قرمز لبنان، سیب رددلشیز، سیب ردچیف ،سیب استارکینگ
سیب قرمز از طریق بذر، قلمه، خواباندن، پاجوش و پیوند، تکثیر می‌شود.
کاشت بذری سیب: در کاشت بذری ابتدا بذر درخت سیب را تهیه کنید برای این منظور سیب را از وسط به دو نیم تقسیم کنید در درون آن چندین دانه مشاهده می‌کنید که این دانه‌ها بذرهای سیب را تشکیل می‌دهند. پس از تهیه بذر آن را در درون دستمال کاغذی بگذارید و خیس کنید، سپس دستمال کاغذی را در درون پلاستیک قرار دهید و حدود یک ماه در درون یخچال قرار دهید. پس از گذشت مدت زمانی دانه شروع به جوانه زدن می‌کند، در این هنگام بذرها را از یخچال خارج کنید و در درون گلدان بکارید و آبیاری کنید، پس از مدتی بذر شما جوانه می زند و سر از خاک بیرون می‌آورد. پس از آنکه نهال به دست آمده به حد معینی از رشد رسید آن را به زمین اصلی منتقل کنید.
کاشت قلمه: در روش قلمه زنی با استفاده از یک چاقوی تیز شاخه‌ای را از درخت جدا کنید و شاخ و برگ پایینی آن را جدا کنید، سپس گودالی ایجاد کنید و قلمه را در درون آن بکارید، برای تسریع در ریشه زایی می‌توانید از هورمون ریشه زایی استفاده کنید.
خواباندن: در روش خواباندن قسمتی از شاخه گیاه را که ارتفاع مناسبی دارد در خاک بکارید، برای این منظور گودالی ایجاد کنید و شاخه را در درون آن قرار دهید و روی آن را با خاک مناسب و نرم بپوشانید پس از مدتی شاخه ریشه‌دار می‌شود، در این هنگام شاخه را از قسمتی که در خاک قرار دارد جدا کنید.
پاجوش: کاشت درخت از پاجوش بسیار آسان است، پا جوش‌هایی را که در کنار درخت رشد می‌کند را از خاک بیرون بیاورید و سپس آن را در زمین اصلی و در گودال بکارید اگر پا جوش‌ها خیلی کوچک بودن می‌توانید از گلدان نیز استفاده کنید.
پیوند: استفاده از پیوند روش دیگری برای تکثیر درخت سیب به شمار می رود.
میوه سیب از زمره پرطرفدارترین و خوشمزه ترین میوه های جهان است. میوه های سیب را یا همان طور تازه یا به شکل آب سیب، کمپوت، مربا، ژله، پای، کرم میوه، مارمالاد، سرکه، شراب سیب و... استفاده می کنند. میوه سیب سرشار از اسید های آلی، اسید مالیک، اسید گالیک و مقادیر زیادی نمک های پتاس و سدیم است. گلیکوزیدهای سیانوژنیک موجود در دانه سیب از طریق هیدرولیز به اسید هیدروسیانیک تبدیل می شود. این اسید مانع فعالیت سینوکرام اکسیداز، مرحله نهایی فسفوریلاسیون اکسیداتیو می شود و از این رو باعث بروز خفگی در سطح سلول می شود. مقادیر زیاد این ماده باعث اسپاسم، مشکلات تنفسی و نهایتاً مرگ می شود. آمیگدالین فراوان ترین ماده شیمیایی اعضای خانواده گل سرخ است و در دانه سیب و گلابی و همچنین در برگ، پوست و هسته میوه های هسته دار به وفور وجود دارد. از این رو اگر کسی یک فنجان پر از دانه سیب را بخورد، خواهد مرد. آمیگدالین همچنین باعث بروز نواقص جنینی و اختلال در زایمان یا تولد است.
گیاه سیب دارای خواص پزشکی بسیاری است. بیشتر اسیدها و نمک های ارزشمند میوه سیب، درست در زیر پوست آن تجمع یافته اند از این رو توصیه می شود که سیب با پوست خورده شود. خواص درمانی سیب عمدتاً به اسیدمالیک و تارتاریک موجود در آن مربوط می شود. اسیدهای موجود در سیب باعث زود هضم بودن آن شده اند. پوست تنه و پوست ریشه سیب به خاطر داشتن فلوریدزین و کوئرستین بسیار تلخ است. سرخ پوستان ایالت واشنگتن با خیساندن پوست تنه سیب محلولی تهیه می کنند که از آن برای درمان اسهال استفاده می شود. بررسی های کلینیکی نشان داده که آب سیب در نوزادان و کودکان باعث بروز اسهال می شود.
پوست و ریشه سیب دارای خاصیت ضدباکتریایی است.خاصیت ضدباکتریایی پوست و ریشه عمدتاً به خاطر وجود فلوریدزین در آنهاست. خوردن یک سیب رسیده پیش از خواب بهترین درمان برای یبوست است. البته خوردن سیب ترش در این خصوص نتایج بهتری را به همراه دارد. در برخی موارد نیز، سیب یکی از بهترین شیوه های درمان بی خوابی است. یک مثل قدیمی انگلیسی می گوید: «اگر پیش از خواب یک سیب بخورید، پزشکان مجبور می شوند که نانشان را گدایی کنند.» در گذشته های دور از سیب پوسیده ضمادی تهیه می کردند که آن را در درمان چشم درد مفید می دانستند. امروزه نیز در برخی از نواحی روستایی استفاده از چنین ضمادی هنوز هم رایج است.
سالانه ۵۶۹۷۱۰۰۰ هزار تن سیب در سرتاسر جهان تولید می شود که چین با تولید ۱۹۴۹۰ هزار تن بزرگترین تولیدکننده آن به شمار می آید و پس از آن به ترتیب، ایالات متحده، ترکیه، ایتالیا، آلمان، فرانسه، ایران، لهستان، آرژانتین و هند مقام های دوم تا دهم را به خود اختصاص می دهند. تولید سالانه سیب در ایران به ۱۹۴۴ هزار تن بالغ می شود.
منابع
سایت خبرگزاری سلامت
سایت تبیان
ویکیپدیا
