در دهه 1330 ایجاد سازمان رادیو تلویزیون ملی ایران مطرح شد، ولی عملی شدن این طرح تا سال ها به تعویق افتاد. تولید تصویر، آن هم به صورت چند ساعت در روز، کار چندان ساده ای نبود و نیازمند سرمایه خصوصی و هفتگی بود. به همین دلیل "حبیب الله ثابت پاسال"، سرمایه دار بخش خصوصی، تأسیس یک فرستنده تلویزیونی را به دولت وقت پیشنهاد داد و دولت نیز پیشنهاد او را پذیرفت و برای آن که کار جنبه قانونی داشته باشد، مجلس شورای ملی در تیر ماه سال 1337، ماده ای با چهار تبصره به تصویب رساند که به موجب آن، اجازه داده شد فرستنده تلویزیونی در تهران زیر پوشش وزارت پست و تلگراف و تلفن ایجاد شود.
نخستین فرستنده تلویزیونی ایران ساعت پنج بعد از ظهر جمعه یازدهم مهرماه ۱۳۳۷ اولین برنامه خود را پخش کرد. این فرستنده که "تلویزیون ایران" نامیده می‌شد، ابتدا هر روز از شش بعد از ظهر تا ۱۰ شب برنامه داشت. تلویزیون ایران به صورت خصوصی اداره می‌شد و متکی به درآمد خود از آگهی‌های تجارتی و تبلیغاتی بود. این سازمان پس از یک سال فعالیت برنامه‌های روزانه خود را در تهران به پنج ساعت افزایش داد و در سال ۱۳۴۰ فرستنده دیگری در آبادان و یک فرستنده تقویتی در اهواز تأسیس کرد. رونق کار تلویزیون ایران تصمیم حکومت را در تأسیس یک شبکه تلویزیونی سراسری قطعی‌تر کرد. بنابراین در سال ۱۳۴۳ یک گروه فرانسوی از سوی سازمان برنامه و بودجه مأمور بررسی و طراحی یک مرکز تلویزیونی شد.
مدتی بعد و در مردادماه سال ۱۳۴۷ نخستین مرکز استانی تلویزیون ملی در ارومیه تأسیس شد و پس از آن نیز مرکز تلویزیونی بندرعباس کار خود را آغاز کرد. پس از آن مراکز تلویزیونی به تدریج در شهرهای مختلف کشور شروع به فعالیت کردند و برنامه‌های تلویزیون ملی را در ابعاد گسترده‌تری رواج می‌دادند.
در سال ۱۳۵۰، ساختمان تولید به عنوان اولین ساختمان رادیو و تلویزیون ملی در اراضی چند هکتاری محوطه جام‌جم ساخته شد و از این پس محل پخش برنامه‌ها در ساختمان جام‌جم، در خیابان ولیعصر بود. ساختمان تولید جام جم طراحی شده توسط جهانگیر درویش، بنای بلندمرتبه با جزئیات فراوان بتنی از نخستین بناهای ساخته شده برای سازمان صداوسیمای کشور است.
از همان ابتدای فعالیت سازمان رادیو و تلویزیون عده زیادی از فیلمسازان جذب آن شدند و در حوزه تولید آثار نمایشی نیز سینماگرانی از جمله علی حاتمی، ناصر تقوایی، محمد متوسلانی، جلال مقامی با سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران همکاری کردند. «سلطان صاحبقران» به کارگردانی علی حاتمی، «دلیران تنگستان» به کارگردانی همایون شهنواز و «دایی جان ناپلئون» به کارگردانی ناصر تقوایی از جمله سریال‌های شناخته شده آن سال‌ها به شمار می‌رود.
عده زیادی جذب تلویزیون شدند و به مرور برنامه‌های متنوعی برای تلویزیون ساخته می‌شد. تا پیروزی انقلاب اسلامی تنها حدود هزار فیلم کوتاه و بلند در تلویزیون ساخته شد و این تنها بخشی کوچکی از برنامه‌های تلویزیون بود، چرا که بخش زیادی از برنامه‌های جعبه جادو را برنامه‌های خبری و مستند پر می‌کردند.
پس از سال ۱۳۵۷ و روی کار آمدن جمهوری اسلامی ایران، رادیو و تلویزیون ملی ایران به کار خود ادامه داد، اما نام آن بهٰ صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایرانٰ تغییر کرد.
از اولین و مهم‌ترین سریال‌هایی که در تلویزیون ساخته و پخش شد، سریال امیر ارسلان نامدار بود که درباره یکی از مشهورترین داستان‌های عامیانه فارسی است. مثل است که این داستان را نقیب الممالک قصه‌گوی ناصردالدین‌شاه قاجار برای او تعریف می‌کرد و فخرالدوله دختر ناصرالدین شاه در همین حین پشت در نیمه باز اتاق خواجه‌سَرایان می‌نشسته و ماجراها را با دقت مکتوب می‌کرده و برای آنها نقاشی می‌کشیده است. اینگونه است که داستان امیر ارسلان به جا می‌ماند و بعدها از روی آن سریال امیر ارسلان نامدار ساخته می‌شود. بعدها آثار دیگری با محوریت داستان امیر ارسلان نامدار ساخته شد که یکی از آنها نمایش رادیویی «امیر ارسلان نامدار» به کارگردانی جواد پیشگر در بیست و پنج قسمت سی دقیقه‌ای در رادیو جمهوری اسلامی ایران پخش شد.
در حال حاضر بالغ بر ۱۰۰ شبکه رادیویی و تلویزیونی وجود دارد که در ابعاد استانی، ملی و بین‌المللی فعالیت می‌کنند و طیف وسیعی از مردم را در بر می‌گیرند. فهرست این شبکه‌های متعدد و متنوع فهرستی طولانی است که می‌توان شبکه‌های یک، دو، سه، چهار، پنج، خبر، آموزش، قرآن، مستند، شما، نمایش، ورزش، پویا، نهال، امید، سلامت، تماشا، نسیم، افق و آی‌فیلم را از مهم‌ترین شبکه‌های داخلی صداوسیما به شمار آورد.
منابع
خبرگزاری مهر
خبرگزاری فارس
سایت بیتوته
ویکیپدیا
