اشتوتگارت
اشتوتگارت \eštūtgārt\، شهـر و مـرکز ایـالت بـادِن ـ وورتِمبِرگ (از 1945 م) در جنوب غربی آلمان. اشتوتگارت در منطقۀ تاریخی شواب و در دو سوی رود نِکار و محیطی جنگلی و مملو از باغ و تاکستان، بین جنگل سیاه (در غرب) و کوههای آلپ شواب (در جنوب) قرار دارد. این شهر از شهرهای صنعتی مهم آلمان است و مرکز بازرگانی و تولید به شمار می‌آید. بااینکه شماری آبادیِ پیش‌از تاریخ و یک دژ رومی در منطقۀ بادکانشتات (حومۀ اشتوتگارت) وجود داشته است، ولی خود اشتوتگارت در حدود سال 950 م، به‌عنوان اشتوتگارتِن، یعنی محلی برای پرورش اسب، برپا شد. این شهر پساز واگذاری به کُنتهای وورتمبرگ در سدۀ 13 م، از جایگاه شهری برخوردار شد. اشتوتگارت در حدود سال 1320 م اقامتگاه اصلی کنتها شد و پساز 1482 م، به‌ترتیب مرکز کنت‌نشین، دوک‌نشین، پادشاهی و ایالت وورتمبرگ بود. رونقی که این شهر در سدۀ 16 م داشت، در دوران جنگهای 30 ساله (1618- 1648 م) و یورشهای لویی چهاردهم، پادشاه فرانسه (1681-1684 م)، رو به زوال نهاد. در سدۀ 19 و 20 م اشتوتگارت بار دیگر به‌عنوان شهری صنعتی، به‌ویژه در زمینۀ تولید خودرو، به‌سرعت گسترش یافت. گوتلیب دایملر در 1883 م نخستین موتور گازوئیل‌سوز پرسرعت را در بادکانشتات ساخت. اگرچه مرکز این شهر در طی جنگ جهانی دوم تقریباً ویران شد، اما بسیاری از ساختمانهای تاریخی آن پساز جنگ بازسازی شدند.
اشتوتگارت شامل یک هستۀ شهری قدیمی و حومه‌هایی، ازجمله بادکانشتات است که طی سدۀ 19 و اوایل سدۀ 20 م به شهر متصل شده‌اند. شیلرپلاتس مرکز قدیمی شهر اشتوتگارت است که تندیس فریدریش شیلر، فیلسوف و شاعر معروف آلمانی، در آن قرار دارد.
بناهای تاریخی اشتوتگارت که بیشتر پساز 1945 م بازسازی شده‌اند، عبارت‌اند از: دژ قدیمی، مربوط به سدۀ 13 م که در سالهای 1553 تا 1578 م بازسازی شد و اکنون به موزۀ ایالتی تبدیل شده است؛ کاخ جدید (1746-1807 م)؛ کاخ روزِنشتاین (1824- 1829 م)، که اکنون موزۀ تاریخ طبیعی است؛ کلیسای گوتیکِ لئونارد (1463-1474 م) از نوع کلیساهای تالارمانند؛ و کلیسای موقوفه (کلیسای حوزوی)، کلیسای جامع رومی مربوط به سدۀ 12 م که به‌سبک گوتیک تکمیل شده است (1436- 1495 م). کاخ سُلیتود (کاخ تنهایی، 1763- 1767 م) در غرب، و کاخ هوئِنهایم (1768- 1785 م) در جنوب، که امروزه در اختیار دانشکدۀ کشاورزی است، خارج از مرکز شهر قرار دارند. شهرک وایسِن‌هوف (1927 م)، ساختمان شهرداری (1954- 1956 م)، برج 193 متری تلویزیون (1955 م)، و لیدِرهالِ اشتوتگارت، تالار کنسرت و همایش (1954-1956 م)، از جملۀ ساختمانهای جدید اشتوتگارت‌اند.
در این شهر افزون‌بر دانشگاههای اشتوتگارت (1829 م) و هوئنهایم (1818 م)، دانشکدۀ فنی، و مدارس عالی هنر، موسیقی و معماری نیز وجود دارد. از ویژگیهای اشتوتگارت وجود نگارخانه، مرکز اسناد، کتابخانه، رصدخانه، تالارهای اپرا و باله و نیز باغهای جانورشناسی و گیاه‌شناسی ویلهلم است.
از موزه‌های مهم آن می‌توان به موزۀ ایالتی وورتمبرگ، گالری ایالتی اشتوتگارت، موزۀ انجیل، موزۀ ملّی شیلر و موزه‌های قوم‌شناسی و تاریخ طبیعی اشاره کرد. کارخانۀ خودروسازی مـرسدس ـ بنز (از قـدیمی‌ترین کارخانه‌های خودروسازی جهان) و نیـز مـوزۀ مـرسدس ـ بنـز در منطقـۀ حومه‌ای اونتِرتورکهایم قـرار دارنـد. حومـه‌های بـادکانشتـات و بـِرگ، بـه‌سبـب وجود چشمه‌های آب معدنی، از استراحتگاههای درمانی به شمار می‌روند. جشنوارۀ محلی معروف کانشتات پاییز هر سال برگزار می‌شود.
بخشی از شکوفایی شهر اشتوتگارت پیامد موقعیت مناسب آن از نظر حمل‌ونقل است. این شهر از مراکز مهم انشعاب راههای آهن آلمان به شمار می‌رود. ایستگاه و محل تقاطع مهم راه‌آهنی که سواحل دانوب را به شمال آلمان و کرانه‌های راین وصل می‌کند، در اشتوتگارت است. همچنین این شهر یک بندر (افتتاح: 1958 م) رودخانه‌ای است و بخشی از حمل‌ونقل به‌وسیلۀ قایقها صورت می‌گیرد. اشتوتگارت دو بزرگراه مهم و یک فرودگاه بین‌المللی دارد.
اشتوتگارت مرکز بزرگ‌ترین منطقۀ صنعتی در جنوب غربی آلمان است و نمایشگاهها و همایشهای بازرگانی گوناگونی در آنجا برگزار می‌شود. کارخانه‌های ساخت لوازم برقی، وسایل نقلیۀ موتوری و ماشین‌آلات اشتوتگارت اهمیت بسیاری دارد. پارچه، پوشاک، ابزارهای دقیق (دوربین و دستگاههای نوری)، کالاهای لوکس چوبی و چرمی، کفش، سازهای موسیقی، مواد شیمیایی و کاغذ نیز در آنجا تولید می‌شود. اشتوتگارت که به‌عنوان یکی از مراکز چاپ و نشر کتاب معروف شده، دارای چاپخانه‌های متعدد، و بیش از 200 مرکز نشر است. گردشگری و برگزاری همایشها نقش عمده‌ای در اقتصاد این شهر دارند.
جمع )2012 م): 342‘611 تن.
مآخذ
Americana, 2006; Britannica, 2008; Encarta, 2008; Meyer, 1981; The World Gazetteer, www. world - gazetteer. com (Apr. 2012).