اردهان

اَرْدَهان [ardahān]، شهر و مرکز استان اردهان واقع در انتهای شمال شرقی ترکیه که سابقاً کرسی ایالت قارص بوده است. این شهر با ارتفاع 860´1 متر از سطح دریا در °41 و ´8 عرض شمالی و °42 و ´42 طول شرقی قرار دارد و فاصلۀ آن از شهر قـارص 85 کمـ است. نام کهن این شهر آرتان بوده است. اردهان در دشت وسیعی به همین نام، در دامنۀ جنوبی کوههای یالنیزچام جای گرفته است. کوههای یالنیزچام و کوه اوغورلو قسمت غربی دشت اردهان را دربر‌گرفته است. 
آثار به دست آمده از حفاریها نشان دهندۀ قدمت این شهر و وجود تمدن در آنجا ست. اردهان و قارص و حومه‌اش در 21ق مورد حمله لشکر اسلام قرار گرفت و در 445ق/ 1053م اولین قبایل ترک آنجا را متصرف شدند. این شهر در زمان سلطان سلیم اول (حک‍ 1512-1520م) ضمیمۀ خاک عثمانی شد و از 1568 تا 1787م/ 976-1201ق مرکز سنجاق (ولایت) بود. اردهان به سبب داشتن موقعیت مرزی، در سدۀ 19م چندین بار میان عثمانیها و روسها دست به دست گشت، اما سرانجام به موجب پیمانی که در مارس 1921 میان حکومت مصطفى کمال و دولت شوروی بسته شد، قارص و اردهان به ترکیه، و باتوم به شوروی واگذار شد. اردهان در 1926م تابع استان قارص گردید. از آثار تاریخی این شهر پل معلق بر رود کورا و قلعۀ آن را می‌توان نام برد. 
جمع‍ ‌(برآورد 2006م): 463‘21 تن.*

مآخذ

اسعدی، مرتضى، جهان‌ اسلام، تهران، 1369ش؛ نیز: