آقکند

آقکند \āq-kand\، یا آتاکند ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها ... ، 15 / 13) که آن را به‌صورت آغکند ( فرهنگ جغرافیایی ایران، 4 / 34) و اغکند (ترابی، 2 / 507) نیز می‌نویسند، یکی از شهرهای شهرستان میانه (آذربایجان شرقی) است ( نشریه ... ، 2) که با °37 و ´15 عرض شمالی و °48 و ´4 طول شرقی، در ارتفاع 690‘ 1‌متـری از سطـح دریـا، بـر سـرِ راه زنـجـان ـ میـانـه ـ خـلـخـال، و در 60کیلومتری جنوب شرقی شهر میانه قرار دارد. آب‌وهوای این شهر با توجه به موقعیت کوهستانی آن، سرد و نیمه‌خشک است و مرتفعاتی، ازجمله کوههای تُره (885‘ 1 متر) و طاهری 712‘ 1 تن متر) آن را احاطه کرده‌اند ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، همانجا).
آقکند که در آغاز دهۀ 1330 ش آبادی کوچکی (با 250‘1 تن جمعیت) به‌ شمار می‌رفت ( فرهنگ جغرافیایی ایران، همانجا)، در 1379 ش رسماً شهر شناخته شد (تصویب‌نامه ... ، 5). جمعیت این شهر طبق آخرین سرشماری (1390 ش)، 733‘ 1 تن (544 خانوار) است («درگاه ... »، بش‍ ‌). ساکنان شهر به ترکی سخن می‌گویند و پیرو مذهب تشیع‌اند ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، همانجا). آب آبیاری و شرب از چشمه، چاه، رودخانه و کاریز تأمین می‌شود (همانجا؛ فرهنگ جغرافیایی ایران، همانجا؛ فرهنگ آبادیها ... ، 206). غلات، حبوبات، میوه و فراورده‌های دامی از تولیدات این شهر است ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 15 / 14؛ فرهنگ اقتصادی ... ، 189).
این شهر که مرکز بخش کاغذکنان است ( نشریه، همانجا)، با برخورداری از پاره‌ای امکانات و خدمات، کانون خدماتی روستاهای پیرامون به ‌شمار می‌رود ( سرشماری ... ، 15-17؛ نیز نک‍ : فرهنگ جغرافیایی آبادیها، همانجا؛ فرهنگ جغرافیایی ایران، 4 / 34- 35). آقکند دارای مسجد، حسینیه و کتابخانۀ عمومی است ( فرهنگ اجتماعی ... ، 189).
شهر آقکند پیش از این دارای یک کاروان‌سرا و کارخانۀ روغن‌گیری بود ( فرهنگ جغرافیایی ایران، 4 / 34). بقایای شهر کهن کاغذکنان (خونج) که در هجوم مغولان ویران شد، در جنوب شرقی آقکند قراردارد (ترابی، 2 / 508- 509؛ حمدالله، 66).

مآخذ

ترابی طباطبایی، جمال، آثار باستانی آذربایجان، تهران، 1355 ش؛ تصویب‌نامۀ کمیسیون موضوع اصل 138 قانون اساسی، 1379 ش؛ حمدالله مستوفی، نزهة القلوب، به کوشش لسترنج، تهران، 1362 ش؛ «درگاه ملی آمار»، آمار (مل‍‌ )؛ سرشماری عمومی نفوس و مسکن (1375 ش)، شناسنامۀ آبادیهای کشور، شهرستان میانه، مرکز آمار ایران، تهران، 1376 ش؛ فرهنگ آبادیهای کشور (1367 ش)، شهرستان میانه، مرکز آمار ایران، تهران، 1369 ش؛ فرهنگ اجتماعی دهات و مزارع، شهرستان میانه، جهادسازندگی، تهران، 1363 ش؛ فرهنگ اقتصادی دهات و مزارع، شهرستان میانه، جهاد سازندگی، تهران، 1363 ش؛ فرهنگ جغرافیایی آبادیهای کشور (بندر انزلی)،‌ سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، تهران، 1377 ش؛ فرهنگ جغرافیایی ایران (آبادیها)، استانهای سوم و چهارم (آذربایجان)، دایرۀ جغرافیایی ستاد ارتش، تهران، 1330 ش؛ نشریۀ شمارۀ 2 دفتر تقسیمات کشوری (اسامی عناصر و واحدهای تقسیماتی همراه بـا مراکز)، معاونت سیاسی ـ اجتماعی وزارت کشور، تهران، 1379 ش؛ نیز: