آسپیرین
آسپیرین \ āspirin\ ، یـا اَسِتیل سالیسیلیک اسید، دارویی از خانوادۀ سالیسیلاتها که بیشتر به عنوان دردزُدا (ضد دردهای خفیف)، تب‌بُر و ضد التهاب به کار می‌رود. این دارو اثر ضد انعقاد (رقیق‌کنندۀ خون) نیز دارد و با مقدار مصرف کم به مدت طولانی، برای جلوگیری از حمله‌های قلبی به کار می‌رود.
مصرف مقدار کم آسپیرین به مدت طولانی، تشکیل ترومْبوکْسان آ ـ 2 را در پلاکِتها به صورت برگشتناپذیر مهار می‌کند و اثری مهاری بر تجمع پلاکتها می‌گذارد؛ این ویژگی رقیق‌کنندگی خون، آسپیرین را برای کاهش بروز حمله‌های قلبی مفید می‌سازد. مقادیر زیاد این دارو نیز بی‌درنگ پس از حملۀ حاد قلبی به بیمار داده می‌شود. این مقادیر ممکن است ساخته شدن پروترومبین را نیز مهار کند و بنابراین، اثر ضدانعقادی ثانویه و متفاوتی پدید آورد.
از عوارض ناخواستۀ عمدۀ این دارو، به‌ویژه در مقادیر زیاد، گرفتاری گوارشی (شامل زخمها و خون‌ریزیهای معده) است. از آنجا که به نظر می‌رسد ارتباطی میان مصرف آسپیرین و نشانگانِ رای وجود داشته باشد، دیگر از این دارو برای کنترل علامتهای شبیه به آنفلوانزا در بیماریهای ویروسی استفاده نمی‌شود.
آسپیرین نخستین داروی کشف‌شده در دستۀ داروهایی است که داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی خوانده می‌شوند و گرچه همۀ آنها آثار مشابه و ساز وکارِ عمل مشابهی دارند، همگی سالیسیلات نیستند.
آسپیرین تولید پروستاگلاندینها و ترومبوکسانها را سرکوب می‌کند. این پدیده از آن‌رو رخ می‌دهد که وقتی سیکلو‌اُکسیژِنـاز (آنزیمی که در تولید پروستاگلاندینها و ترومبوکسانها شرکت می‌کند) توسط آسپیرین اَسِتیله می‌شود، به صورتی برگشتناپذیر مهار می‌گردد. این ویژگی، آسپیرین را از دیگر داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (مانند دیکلوفِناک و ایبوپروفِن) که مهارکننده‌هایی برگشت‌پذیرند، متمایز می‌سازد.
پروستاگلاندینها هورمونهایی موضعی (پاراکرین) اند که در بدن تولید می‌شوند و آثار گوناگونی، شامل انتقال اطلاعات مربوط به درد به مغز، تنظیم تِرموستاتِ هیپوتالاموس و جز آن در بدن دارند. ترومبوکسانها مسئول تجمع پلاکتهایی هستند که لخته را می‌سازند. علت عمدۀ حمله‌های قلبی لخته‌های خون است و کاهش این حمله‌ها با مصرف مقدار کم آسپیرین مداخلۀ پزشکی مؤثری بوده است. عوارض جانبی این مداخله آن است که توانایی خون برای لخته‌شدن به طورکلی کاهش می‌یابد و ممکن است با مصرف آسپیرین، خون‌ریزیهای شدیدی رخ دهد.
پژوهشهای تازه نشان داده است که دست‌کم 2 نوع سیکلواکسیژناز وجود دارد: سیکلواکسیژناز1 و سیکلواکسیژناز2؛ آسپیرین هر دویِ این آنزیمها را مهار می‌کند. داروهای تازه‌تری ساخته شده‌اند که مهارکننده‌های انتخابی سیکلواکسیژناز 2 خوانده می‌شوند، و تنها سیکلواکسیژناز 2 را مهار می‌کنند و امید است که عوارض گوارشی کمتری داشته باشند. با این همه، چندین نوع مهارکنندۀ انتخابی سیکلواکسیژناز 2 به تازگی کنار گذاشته شده‌اند، زیرا شواهدی نشان از آن دارند که این داروها خطر حملۀ قلبی را به دلایل دیگری افزایش می‌دهند.
به‌رغم سمی‌بودن شناخته شدۀ آسپیرین، این دارو در درمان تب، درد (به‌ویژه برخی شکلهای التهاب مفصل یا آرتریت، اُستِئوئید اُستِئوما و درد مزمن)، میگرِن، تب رُماتیسمی (داروی انتخابی)، بیماری کاواساکی (به همراه ایمونوگلوبولین درون سیاهرگی) و پِریکاردیت (التهاب برون‌شامۀ قلب) به کار می‌رود.