آردی
آرْدی [ārdī]، آلکساندر (1572؟-1632م؟/ 980-1042ق)، نمایشنامهنویس و نخستین فرانسویای که معروف است زندگیاش از راه نمایشنامهنویسی میگذشته، و مدعی نوشتن حدود 600 نمایشنامه بوده است.
آردی هم در ولایات فرانسه و هم در پاریس با دریافت دستمزد برای گروههای هنرپیشگان شعر میساخت. آثارش در محافل درباریای که وی برای گروههای نمایشی وابسته به آنها شعر میسرود، با ستایش گستردهای روبهرو شد. هنرپیشگانی که نمایشنامههای او را میخریدند. به ندرت اجازۀ انتشارش را به او میدادند و بنابراین بیش از حدود 50 اثر از اینگونه نمایشها بر جای نمانده است. نمایشنامههای آردی کوتاه زمانی پس از مرگ وی دیگر اجرا نشد. تقریباً همۀ نمایشنامهنویسان پس از وی، از جمله پیِر کُرنِی و ژان راسین، دو تن از سرآمدان تراژدی کلاسیک فرانسه، کار او را به ظاهر تحقیر، ولی از شیوۀ نمایشنامهنویسی او استفاده میکردند.
آردی بسیاری از قیودی که بعدها فرهنگستان فرانسه آنها را بر نمایشنامهنویسی حـاکم سـاخت ــ بـهویـژه وحـدت زمان و مکان ــ را نادیده میگرفت. او نقش همسرایان را کم یا حذف کرد و خشونت را در صحنه به نمایش درآورد. سیر ماجراهای نمایشنامههایش از تراژدیهایی که به سبک آثار یونان و رومباستان تدوین میشد، سرعت بیشتری داشت. بازی شخصیتها با روانشناسی آنها پیوند داشت و قهرمانان بیش از آنکه به حرف زدن، یا «دکلمه» بپردازند، بازی میکردند و به صورت انسانهایی واقعی، و گاه گرفتار کشمکشهای درونی پدیدار میشدند. نمایشنامههای شبانی او به سبب طرحهای پرتحرک و طبیعی بودنشان، کیفیت نمایشهای قبلیاش را بهبود بخشید. آردی به سفارش دیگران، نمایشنامههای بسیاری نوشت و از این رو، سبکش در نمایشنامهنویسی شسته رفته نبود.
آردی برخلاف دیگر نمایشنامهنویسان سدۀ17م کمتر قصهای را از نمایشنامهنویسان یونان و روم یا از کتاب مقدس اقتباس کرد و در عوض از آثار نویسندگانی همچون اُوید، سروانتِس و بوکاتْچو بهره گرفت. او به رغم آنکه آثار عمدهای عرضه نکرد، در رشد تئاتر فرانسه تأثیر درخور توجهی داشت. (100)