جاسک

جاسْک، شهرستان و شهری بندری در استان هرمزگان:

شهرستان جاسک

این شهرستان که در منتها الیه استان هرمزگان و در شرق تنگۀ هرمز و سواحل دریای عمان واقع شده، از شمال به شهرستان منوجان در استان کرمان، از شمال غرب به شهرستان میناب، از شرق به شهرستانهای نیک‌شهر و کنارک در استان سیستان و بلوچستان، و از جنوب و جنوب غربی به دریای عمان محدود است (نک‍ : اطلس گیتاشناسی...، 184). 
بر پایۀ تقسیمات کشوری در 1385ش، شهرستان جاسک مشتمل بر 3 بخش به نامهای مرکزی، لیردف و بشاگرد، 9 دهستان و یک شهر به نام بندر جاسک است ( نشریه...، بش‍ ). 
زمینهای این شهرستان را به‌‌جز دشتهای ساحلی، کوههای نه چندان بلند که بخشی از بلندیهای بشاگرد را تشکیل می‌دهند، فرا گرفته است (جعفری، 197). بلندترین قلۀ این شهرستان گورکوه با ارتفاع 779‘1 متر است ( فرهنگ جغرافیایی کوهها...، 3/ 376). 
شهرستان جاسک از آب‌ و هوای گرم و مرطوب ‌برخوردار است که تحت‌ تأثیر آب و هوای بیابانی و نیمه‌بیابانی است ( فرهنگ جغرافیای آبادیها...، 5). این شهرستان جزو مناطق کم‌باران و خشک به شمار می‌رود و بارندگی در این ناحیه تحت تأثیر توده هوای شمالی و غربی در زمستان، و توده‌های جنوبی در تابستان است. وزش بادهای موسمی از دیگر ویژگیهای این منطقه است. بادهای شمالی، ناشی، قوس، سهیلی و لوار از مشهورترین بادهای محلی این شهرستان است. مهم‌ترین ویژگی پوشش گیاهی در جاسک وجود جنگلهای انبوه حرا ست (همان، نیز جعفری، همانجاها). رودخانه‌های جاسک، جگین، گابریک، سدیج و بهمدی ــ که از کوههای شمالی این شهرستان سرچشمه می‌گیرند ــ مهم‌ترین رودهای این شهرستان هستند (همانجاها؛ افشین، 1/ 139، 152-153، 213، 424). 
اساس اقتصاد شهرستان جاسک بر کشاورزی، دامداری و ماهیگیری استوار است. به سبب وجود رودخانه‌های بسیار، کشاورزی آن از رونق خوبی برخوردار است. تره‌بار، مرکبات، توتون، تنباکو، خرما و موز از محصولات کشاورزی آنجا ست. دامداری در جاسک بیشتر به پرورش بُزِ تالی (نوعی بز که با شرایط آب و هوایی منطقه سازگار است) اختصاص دارد. افزون بر آن گاوداریهایی نیز در این شهرستان وجود دارد که می‌تواند لبنیات مورد نیاز اهالی این شهرستان را تأمین کند ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 5-6). ماهیگیری نیز از رایج‌ترین و مهم‌ترین شغلهای مردم جاسک است که بیشتر صیادان، به روش سنتی به آن می‌پردازند، اما با تأسیس شرکت صید صنعتی، صید ماهی با وسایل مجهز در آبهای عمیق و دور از ساحل نیز صورت می‌گیرد و محصول هر دو گروه به شرکت شیلات هرمزگان (مرکز جاسک) عرضه می‌شود (همان، 6). 
جمعیت این شهرستان در سرشماری 1385ش، 769‘75 تن بوده است («درگاه ...»، بش‍ ‌).
طایفۀ بشاگردی که بیشتر در آبادیهای واقع در دره‌ها و ارتفاعات بخش بشاگرد سکنا دارند و بلوچهای سُنی مذهب که در دشتها زندگی می‌کنند، از ساکنان جاسک هستند (فرامرزی، 628).
دین‌مردم جاسک اسلام است که‌گروهی شیعه (دوازده امامی) و شماری نیز سنی (حنفی)‌ اند و به زبانهای فارسی، بلوچی و عربی سخن می‌گویند ( فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 5). 

بندر جاسک

این شهر بندری که مرکز شهرستان جاسک است، در °57 و ´46 طول شرقی و °25 و ´38 عرض شمالی و در ارتفاع 3 متری از سطح دریا در منتها الیه شبه جزیرۀ جاسک، و در 330 کیلومتری جنوب خاوری بندرعباس جای دارد (پاپلی،158؛ جعفری،همانجا؛ فرهنگ جغرافیایی آبادیها، 6). 
جمعیت این شهر در سرشماری 1385ش، 133‘11 تن بوده است («درگاه»، بش‍ ‌).

پیشینۀ تاریخی