باندونگ
بانْدونْگ، سومین شهر بزرگ اندونزی (پس از جاکارتا و سورابایا) و مرکز ایالت جاوۀ غربی که به کنفرانس معروفی که در 1955م/ 1334ش در آن برگذار شده، شهرت بین‌المللی یافته است.
باندونگ در جزیرۀ جاوه و در دامنۀ شمالی فلات پرینگر در ارتفاع 730 متری از سطح دریا و در حدود 180 کیلومتری جنوب شرقی جاکارتا قرار دارد («دائرةالمعارف بین‌المللی...»). در اطراف شهر کوههای آتش‌فشانی فراوانی وجود دارد که ارتفاع آنها تا حدود 600‘2 متر می‌رسد. رودخانۀ تژیکاپوندونگ آن را به دو قسمت کرده است. در زمینهای مسطح اطراف شهر مزارع برنج، و در دامنۀ کوههای مجاور آن اراضی وسیعی زیر کشت چای و چین چونا (درختی گه از آن گنه گنه به دست می‌آید) مشاهده می‌شود. باندونگ شهری جدید با خیابانهای منظم و وسیع و پارکهای سرسبز متعدد است. در دو طرف خیابانهای آن ساختمانها و مهمانخانه‌های بزرگ از نوع اروپایی به چشم می‌خورد (بریتانیکا) که نسبت به شهرهای دیگر اندونزی از سطح زندگی و رفاه عالی‌تری برخوردار است. آب و هوای باندونگ معتدل است و به علت قرار گرفتن در ارتفاع، روی‌هم‌رفته حدود °4 تا °5 سانتی‌گراد خنک‌تر از جاکارتاست. دمای متوسط شهر °22، متوسط حداکثر دما °34 و متوسط حداقل آن °18 سانتی‌گراد است. مقدار باران سالانۀ آن 900‘1 میلی‌متر است («دائرةالمعارف ایتالیا»). بزرگ‌راههای عمدۀ جاوه از باندونگ به همه طرف، مخصوصاً به جاکارتا و جاوۀ شرقی و سواحل کشیده شده، و همراه راه‌آهن شمال ـ جنوب، شهر را در دسترس قرار می‌دهد. فرودگاه آن در حاشیۀ غربی شهر قرار دارد. مجموع این عوامل باندونگ را به صورت یک مرکز مهم جهانگردی و نیز رفاهی برای افراد سالخورده درآورده است («دائرةالمعارف بین‌المللی»).
جمعیت باندونگ در 1930م، 167 هزار نفر بوده (GSE) و در 1968م به 695‘148‘1 نفر رسیده است (هاردجونو، 129). در 1980م جمعیت آن 637‘462‘1 نفر (بریتانیکا) و در 1990م/ 1369ش به 122‘058‘2 نفر بالغ گردیده است (آمریکانا) که بیشتر آنان مسلمانند (دانشنامه...). در سالهای پیش از جنگ جهانی دوم 12٪ جمعیت را اروپاییان، و 10٪ را چینیها تشکیل می‌دادند («دائرةالمعارف بین‌المللی»).
اعتبار عمدۀ شهر باندونگ به‌سبب مرکزیت اداری و فرهنگی آن است، زیرا وزارتخانه‌های جنگ و راه و ترابری اندونزی در این شهر مستقرند (همانجا). بجز آنها شماری بسیاری مدرسۀ عالی، دانشگاه و مراکز فرهنگی و پژوهشی در این شهر وجود دارد که مهم‌ترین آنها مؤسسۀ معروف فنی باندونگ است. این مؤسسه در 1920م، در دورۀ استیلای هندیها، به صورت دانشکده‌های علوم ریاضی و طبیعی و نیز علوم کاربردی دانشگاه ملی اندونزی را در خود جای داده است. از میان مؤسسات علمی دیگر باندونگ می‌توان انستیتو پاستور، مؤسسۀ نابینایان، موزۀ زمین‌شناسی و رصدخانۀ آن را نام برد (بریتانیکا).
مهم‌ترین صنایع باندونگ پارچه‌بافی و پس از آن تولید گنه‌گنه است. پیش از جنگ جهانی دوم 80٪ گنه‌گنۀ جهان در این شهر تولید می‌شد (دانشنامه). تولید مواد کائوچویی آن نیز قابل توجه است.
از نظر تاریخی مرکز اصلی باندونگ به صورت دهکده‌ای در قرن 17م در ساحل رودخانۀ تژی تاروم بنا شد. در 1810م به دستور حاکم محلی هندی، این دهکده به نقطۀ فعلی در ساحل تژیکاپوندونگ منتقل گردید و در 1864م مرکز جاوۀ غربی شد و در 1906م به صورت شهر درآمد («دائرةالمعارف بین‌المللی»). باندونگ در سالهای جنگ جهانی دوم مرکز دفاعی هلندیها و ارتش متفقین بود ودر مۀ 1942/ دی 1321 به تصرف ژاپنیها درآمد (WNGD). پس از جنگ به دنبال اعلام استقلال اندونزی(اوت 1945)، باندونگ یکی از شهرهای این کشور به شمار آمد (دانشنامه).
کنفرانس باندونگ که باعث شهرت این شهر در تاریخ روابط بین‌الملل شده است، اجلاسی بود که به ابتکار 5 کشور اندونزی، بیرمانی، سیلان (سریلانکا)، هند و پاکستان از 28 فروردین تا 3 اردیبهشت 1334ش/ 18 تا 24 آوریل 1955م در آنجا تشکیل گردید. کنفرانس باندونگ موجب شد که کشورهای آسیایی ـ افریقایی در زمینۀ سیاست بین‌المللی در سازمان ملل به صورت گروهی مؤثر درآیند و در 1340ش/ 1961م رسماً کشورهای غیرمتعهد را به وجود آوردند (بریتانیکا).
مآخذ
دانشنامۀ جهان اسلام، تهران، 1373ش؛ نیز: