آستوریاس
آستوریاس \ āsturiyās\ ، با نام رسمی پرنس‌نشین (شاهزاده ـ نشین) آستوریاس، منطقۀ خودمختار و ناحیه‌ای تاریخی در شمال غربی اسپانیا، که با استان آستوریاس هم محدوده است. این منطقه 604‘10 کم2 وسعت دارد و مرکز آن شهر اُویِدو است.
آستوریاس در سده‌های 2 و 3 ق‌م به تصرف رومیان، و در سدۀ 5م به تصرف ویزیگوتها درآمد. در 718م اشراف و صاحب‌منصبان ویزیگوت، که در پی حملۀ مسلمانان به اسپانیا، به این منطقه رانده شده بودند، پادشاهی مسیحی آستوریاس را پدید آوردند که تا 910م پابرجا بود. آنان پِلایو را به عنوان پادشاه برگزیدند و کانگاس دِ اُنیس را پایتخت خود کردند. مرزهای این پادشاهی تا پیش از سدۀ 8م، از جنوب غرب تا گالیثیا، و از شرق تا کانتابریا گسترش یافت. پایتخت در حدود سال 780م به پراویا، و سپس در سدۀ 9م به شهر جدید و راهبردی اُویِدو انتقال یافت.
قلمرو پادشاهی آستوریاس در آغاز سدۀ 10م آن‌چنان گسترش یافته بود که ادارۀ مؤثر آن از پایتختی کوهستانی چون اویدو بسیار دشوار بود؛ بدین‌سبب، گارثیای یکم لِئون را در جنوب آستوریاس به‌عنوان پایتخت خود برگزید. جانشینان وی نیز خود را شاه لئون و آستوریاس، و سرانجام فقط شاه لئون می‌نامیدند. خوان یکم، شاه کاستیل (منطقه‌ای که از 1230م، با لئون متحد شده بود)، در 1388م آستوریاس را با عنوان پرنس‌نشین بـه پسر ارشد خود اِنریکـه ــ بعدها شاه انریکـۀ (هانریِ) سوم ــ واگذار کرد. از آن پس، عنوان «پرنسِ (شاهزادۀ) آستوریاس» به همۀ ولیعهدهای پادشاهان اسپانیا داده شده است.
بیش از 5/ 4 سرزمین آستوریاس کوهستانی است و همین در جدایی این منطقه از استانهای سانتاندِر در شرق، لئون در جنوب، و لوگو در غرب، مؤثر بوده است. آستوریاس را می‌توان به چندین ناحیۀ شرقی ـ غربی تقسیم کرد. این نواحی از شمال به جنوب، در برگیرندۀ باریکه‌ای از دشتها، و تپه‌های ساحلی اقیانوس اطلس هستند و به رشته‌ای از تپه‌های ساحلی منتهی می‌شوند. این تپه‌ها در جنوب، درۀ رود نالُن را، که دارای بیشترین جمعیت و صنایع منطقه است، در میان گرفته‌اند. این دره از نظر ساختاری، گودالی شمالی ـ جنوبی است که بین مراکز کانگاس دِ اُنیس (در شرق) و اویدو (در غرب) قرار گرفته است.
کوههای کانتابریایی، در جنوب آستوریاس، از شرق به غرب گسترده‌اند و دره‌هایـی ژرف و حاصلخیز پدید آورده‌اند که در آنها ذرت، سبزیجات، سیب و دیگر میوه‌ها پرورش داده می‌شود.
رودهای اصلی این منطقه نالُن، لِنا و ناویا هستند. میزان بارندگی سالیانه در آستوریاس از 1،000 میلی‌متر در سال فراتر می‌رود و بیشتر بخشهای آن در سرتاسر زمستان پوشیده از برف است. این منطقه آب و هوایی اقیانوسی، بارندگی نسبتاً منظم در طول سال و دمایی معتدل، با تغییرات اندک فصلی، دارد. بارندگی مناسب سبب پدید آمدن جنگلهایی انبوه در این منطقه شده است.
جمعیت آستوریاس از 1900م تاکنون دو برابر شده است، اما نسبت آن به جمعیت کل اسپانیا سیر نزولی داشته، و مهاجرت افراد باعث افزایش میانگین سنی جمعیت آن شده است. مهاجرت به نواحی صنعتی اسپانیا و دیگر کشورهای اروپای غربی رشد جمعیت آستوریاس را زیر میانگین ملی نگه داشته است. از رونق افتادن بخش کشاورزی آستوریاس به مهاجرت مردم از روستا به شهر، و افزایش جمعیت در مثلث شهری و صنعتیِ اُویِدو ـ آویلِس ـ خیخُن انجامیده است.
کشاورزی در این منطقه پیشرفت چشمگیری نداشته، و محصولات سنتی آن گندم، ارزن و لوبیاست. کشت تناوبی ذرت و سیب‌زمینی نیز از سدۀ 18م مرسوم شده است. کشاورزی در آستوریاس از دیرباز گروهی، و مراتع کوهستانی آن تا اوایل سدۀ 20م اشتراکی بود. از آن زمان به بعد، چراگاهها و کشت علوفه در این منطقه به طور چشمگیری گسترش یافت و دام‌پروری به عنوان رایج‌ترین فعالیت کشاورزی تثبیت شد. پرورش گاو سوئیسی که در 1885م آغاز گردید، نیز رفته‌رفته جایگزین پرورش گوسفند و اسب شد.
اما ثروت آستوریاس در ذخایر زغال سنگ آن نهفته است که در حوضۀ رود نالن گسترده‌اند. آستوریاس از نظر استخراج معدن و صنایع ذوب فلزات، مهم‌ترین استان اسپانیاست. مجتمع بزرگ صنعتی ساخته شده در آویلس موجب افزایش چشمگیر جمعیت آن شده است. بندر خیخن نیز مهم‌ترین بندر صادر کنندۀ زغال سنگ اسپانیاست. اویدو هم از مهم‌ترین مراکز صنعتی این کشور به‌شمار می‌رود. با اینکه آستوریاس تولید کنندۀ بزرگ روی است، تولید این فلز از میانه‌‌های سدۀ 19م در آن کاهش چشمگیری داشته است. صنایع آستوریاس به رغم افزایش تولید سیمان، شیشه، مواد غذایی، انواع نوشابه، تنباکو، چرم و پارچه چندان متنوع نیست.
توسعه‌نیافتگی زیرساختها در آستوریاس موجب تأخیر در پیشرفت صنعتی آن شده است. بیشتر جاده‌ها و راه‌آهنهای آستوریاس از شمال به جنوب کشیده شده‌اند و در مثلث اویدو ـ آویلس ـ خیخـن به هم می‌رسنـد و از این‌رو، از نقـاط واقـع در شرق و غرب این منطقه نمی‌گذرند. کشتی‌رانی در بندرهای آویلس، خیخن و اِل موسِل گسترش یافته است.
خانه‌های سنتیِ کشاورزان آستوریاس که کاسِریو نام دارد، از چوب و سنگ ساخته می‌شود و معمولاً شامل بالکن، سرسرا، و یک ورودی سرپوشیده است. مراسم مذهبی کاتولیکها در آستوریاس با شور و هیجان کمتری نسبت به کاستیل برگزار می‌شود.
جمع (برآورد 2007م): ح 000،075،1 تن.